жэне т.с.с.). Осылайша максатка жетудің мүмкіндігі мен оның ѳзгелерден жакын жолы аныкталады. Тараудьщ басында койылған мэселеге кайта оралайық. Электронды есептегіш машиналарды «ойлаушы машина», «электронды ми» деп жиі айтады. Шындығында оның ешкайсысы да өзін-өзі баскарушы жүйе болып табылмайды. Олар тек адам енгізген ақпаратгы, оның койған максаты жэне оған жетуді кадағалауына сай өзгертіп қана отырады. ЭЕМ-ның өзінің мақсаты жок. Оларда ойлау да, сезім де жок. ЭЕМ-ға қосылушы элементтердің мөлшері жүз мыңдаған санмен есептеледі, ал адамның нерв жүйесіндегі мұндай элементтер ~ нейрондар — 15 миллиард. Жақсы жетілген ЭЕМ миллиондаған, яғни секундына 106 элементарлык операциялар жүргізсе, ал мида секундына 1014 мұндай операциялар жүріп жатады. Тек бүтіндей ми ғана емес, оның көптеген жай жүйелері де өз бағдарламаларын жасай алады. Оның үстіне нерв жүйесі мен мидың жүмысы бүкіл ағза жұмысымен тікелей байланысты. Бүл бүкіл күрделі жүйенің кұрылысы мен кызмет етуі туралы біздің біліміміз өте таяз. Сондыктан да ЭЕМ-ға енгізілген бағдарламалар біздің миымыздағы бағдарламалардың тек жай үксастығы ғана. Соған қарамастан, «жасанды интеллектті калыптастыруға бола ма?» деген сұракка теріс жауап беруге негіз жок. Егер біздің миымыздағы барлык бағдарламаларды толык камтитындай кұрылғы ойлап табылса, оңда ол биологиялык емес ғылыми-техникалык даму-дың жоғары деңгеиінде орналаскан коғамның білімін заттандыратын әлеуметтік өнім болып табылар еді. Адам санасы нактьшы шындықтан ондаған жылдарға алға озып кете алады, бірақ мүндай деңгейде болмаса да озык бейнелену өзге де ағзаларда кездеседі. Адам психикасының айрықша ерекшеліктері коғам мен еңбектің аркасында пайда болды. Бірак адамзат қоғамы мен еңбек
