философия тарихында өзіндік із калдырған араб тілді мұсылман философиясының ең ірі өкілдерінің бірі деп белеміз. Шығыстык мүсылман философияның бір бұтағы болған, әлемдік философия тарихында өзіндік орны бар түркі тілдес философия, араб мұсылман философиясы мен мәдениетінен нэр алып, рухани дәстүр жалғатьшған одан эрі жалғастыра түсті. Бұл рухани дәстүр жалғастығы қасиетті казак даласынан шыккан, кіндік каны казак топырағына тамған Қоркыт ата, Жүсіп Баласағұн, Ахмет Иассауи, Махмуд Қашқари, Ахмет Иүгінеки, Сүлеймен Бакырғани сынды ұлы ойшыл ғұлама философтардың есімдерімен белгілі. Олар түркі тілінде барлык түркі тілдес халыктардың мэдениеті мен эдебиетін, алғы философиялық ойдың ірге тасын калап шыкты. 2.2 Қайта дәуірлеу философиясы XV ғасырдың аяғында өндірістің, сауданың, әскери кұралдың жедел каркынмен өсуі техниканың, табиғаттану ғылымдарыньщ, математиканың, механиканың дамуына себепші болды. Ал, қоғамдық өмірде калыптаскан бұл жайлар схоластикалык ой-пікірлерден тазарып, таза табиғаттану гылымдары тұрғысынан элемдік үдерістерді жэне адам табиғатын түсініп-білуге жол ашты. Адамдардың өмірі мен іс-әрекеттері тікелей бағынышты табиғат заңдылыктарын танып-білуде барлык ғылымдарға тэн универсалдық (эмбебаптык) тәсілдің маңызы зор деп есептелініп, сондай әмбебаптык тэсіл ретінде көбінесе логикалык ойға жэне тэжірибеге сүйенген математикалық, кейінірек механикалық тэсіл үсыньшды. Қайта өрлеу кезеңі философиясының гуманистік сарында болуына католиктік шіркеудің рухани кыспағынан кұтылуға ұмтылған адамдардың еркіндік, бостандық туралы идеялары ықпал жасады.
