жэне уакыттың үлкен интервалдарында өзгермейді. Мұндай жүйенін
мысалы ретінде түрғын үйді алуға болады. Оның жай жүйелері катарына
пәтерлер, элементтеріне бөлмелер, технологиялык коммуникация жэне
т.б. байланыстың түракты жиынтығын кұрайтын нэрселер жатады.
Екінші түрдегі жүйелерге де жай жүйелер мен элементтердің түракты
жиынтығы тэн, бірак олардың арасындағы байланыс пен өзара әрекет
өзгеріп отырады, олардың өздері қозгалыста болады, ал бұл козғалыс
кайталанушы циклдер режимінде жүзеге асады. Қызмет етуші жүйелерге
мысал ретінде кол сағаттарын, адамды, күнбағысты жатқызуға болады.
Олардың органдары немесе жай жүйелері бір тэуліктің ішінде эр түрлі
әрекет пен козғалыс жасап, келесі тэуліктік циклдің басына дейін
бастапкы жағдайына кайта оралады. Ал үшінші түрі динамикалык
жүйелер үнемі даму үстінде болады, оның ішінде жекелеген элементгер
мен бүкіл жай жүйелер, эр түрлі байланыстар мен өзара әрекеттер
жойылып кетіп, кайта пайда болып отырады. Олардың катарына біз
бакылап отыратын Ғалам, Адамзат коғамы, жекелеген халыктар
мэдениетін жэне тәуліктік циклде емес, үлкен уакыт интервалында
алғандағы эрбір жеке адамды жаткызуға болады.
Күрделі кұбылыстар көбіне түрақты да, кызмет етуші де, дамушы
да жүйелер касиеттеріне бірдей ие бола алады. Кез-келген жануар ѳз
өмірінің аукымында ѳседі. Түрін ѳзгертеді, картаяды, ягни динамикалык
жүйе болып табылады;
оныц органдары
тэуліктік циклде
ѳз
функцияларын қайталайды (кызмет етуші жүйенің белгісі); акырында,
оныц клеткаларында ѳміркамын ретгеп жэне түкым куалаушылык
белгілерді жеткізіп отыратын түрақты, ѳзгеріске түсе коймайтын ДНК
135
|
