логикасы Жана заман мен Ағартушылык дэуірінде ерекше кырынан
көрініп,
әлеуметтік
философияның
ішкі
ядросын
кұрайтын
философиялык-тарихи білімдердің негізі каланды.
Гегель
бойынша
"сыншыл
тарихнама"
Жана
заман
жэне
ағартушылык
дэүірінде
калыптасты.
Бұл
-
философия
мен
гуманитарлық ой тарихының тандаулы білгірі берген ескертпе еді. Бұл
түрғыдағы көрнекі мысал ретінде Вольтердің тарихи ғъшымға
көзкарасын алуға болады. Философиялык білім тарихында ол алғаш рет
"тарих философиясы", "мәдениет" жэне көбіне, "прогресс" (бұл термин
Вольтерге дейінгі философтардың жүмыстарында да, - мысалы,
Ф.Бэконда адамның табиғатты ғылымдар дамуының, математиканын,
физиканың жэне т.б. аркасында игеруі идеясымен байланысты)
ұғымдарын айналымға енгізгендігімен белгілі.
Вольтердің пікірінше, "тарих философиясы", бүл, ең алдымен,
жалпыәлемдік тарихты күру үмтылысы (осыған ұксас, мысалы алуан
түрлі окиғаларды, айғактарды, барлыгын камтитын көп томды Тарих
кітабын жазу). Екіншіден, ғалым-тарихшылардын ойлары туралы сыни
түрғыда пайымдау (сондықтан да Гегель бүл кезеңді сыншыл тарихнама
деп атайды). Ол мынадай сүрактарға жауап берумен байланысты: "Неге
мына ойшыл тарих туралы баскаша емес, дэл осьшай ойлайды? Ол кай
жерде жэне калай кателеседі? Тарихшьшардың тарихи танымы мен
адасушылыгының табиғаты кандай?" жэне т.б. Үшіншіден, зандар
мәселесін, тарихи үдерістің логикасын оның дамуында жэне әсіресе
оның болашагында ашу.
Алайда, ағартушылык тек үшінші мэселені колға алды. Гегель
Достарыңызбен бөлісу: |