кеселді, жалғандыкты, дұшпандыкты жоя алады, тобырдың моралынан азат бола отырып ол өзінің әрекеті үшін жауапкершілікті мойнына алады. Жоғары адам өмірінің өрлеуімен сипатталатын трагедиялык дәуірдің туындысы, оның энергиясы екі бастаумен толтырьшған: дионистік жэне аполлондык. Мұндай нағыз мэдениетті Ницше Сократка дейінгі Грекиядан табады, онда болмыстың тұтастығының, өмірдің толыктығының символдары — Апполлон мен Дионис энергияларының, бұл екі бастаудың теңдігі мойындалған болатын. Бұл екі түпкі бастау антикалык мәдениеттің ғарышын калыптастырды, ол кейінірек бүкіл батыстық сананы камтыды, бірак өзінің бұрмаланған формасында. Бұл бұрмалау Ф.Ницшенің пікірінше, батыстык мэдениетті дағдарыска экелді, "кұндылыктардың барлығын кайта бағалау" ахуалын орнаткан, "құдайдың өлімі" коцепциясын жарияланған "еуропалык нигилизмге" ұласты. Ф.Ницшенің түсіндірмелерінде Аполлон мен Дионистің мифологиялык бейнелері культурфилософиялык мэнге ие болады. Ежелгі грек мифологиясының кейіпкерлері Аполлон мен Дионистін эртүрлі қасиеттерді білдіргені белгілі. Платон, мысалы, Аполлонның бейнесін өзінің аткарған негізгі мифологиялык функцияларына карай (садак аткыш, көріпкел, адамзаттык және ғарыштык үйлесімділіктің 275
сактаушысы) пайымдады. Аполлон Герместен кифараны алып, музыканың камкоршысы атанды. Кейіннен пластикалык өнердің үйлесімділігін білдірді. Оның бейнесіндегі рационалдык пен стихиялық күштің бірігуі оның Диониспен арасындағы карама-карсылыкка карамастан байланыстың болғандығын дэлелдейді. Өз кезегінде Дионис