ойының негізгі мэніне карсы шыкқан, өйткені оның дүниеге көзқарасы шынайы болмысты танып білге, адам бақытын соңында эл-Фараби 55
лажсыздан Бағдадтан кетеді. Өзінің “Фусул ал-мадани” (Мемлекет қайраткерлерінің накыл сөздері) деген соңғы шығарасында ол: адам ғылымға өркен жайган елде тұруға тиіс дейді. Әл-Фараби өмірін Александриялык (мысырлык) ғалымдар, яғни бір кезде Александриядан ығыстырылған несторианшьш христиандар тұратын Дамаскіде өхкізеді. Мұнда ол солтүстік Сирияның жетекші саяси қайраткері Сейд Ад-дуаль Хамаданиге аса кадірлі болды. Әл-Фараби 950 жылы 80 жасында қайтыс болды. Біздің заманға әл-Фарабидің тек негізгі шығармалары ғана келіп жетті. Ол шығармалар ежелден бері-ак жұртшылыкка танымал болып, философиялық жэне ғылыми ойдың одан кейінгі дамуына тигізген әсері орасан зор. “Мұсылман Ренессансы” деген атауға ие болтан сол заманға тэн белгілрі оның шығармаларынан белгілі бір дәрежеде өз орнын алды. Әл- Фарабидің шығармаларында антик заманындағы дәстүрдің жэне “бірінші ұстаз” деп шығыста аталып кеткен Аристотельдің тарихтын барысында калдырған эсері, неоплатонизмнің, несторианшылдықтың эсері жэне исламның әсерімен Аристотель идеяларының өзгеруі айкын көрінеді. Әл-Фарабидің Аристотельге бас игені сөзсіз. Сол сияқты ол Аристотель идеяларының ең жаксылары мен бағаларын әрдайым тандап ала бермейтіні де даусыз. Бірак біз үшін ерекше бағалы жаты сол, ол Аристотель ілімінің формальдык жагымен тана шектелмейді, ол диалектика элементтеріне, мэселені карама-қарсы коюына белгілі дәрежеде көңіл бөледі, сыртқы дүние мен сезім мүшелері арқылы жүзеге
