қазак жерінде, Отырар каласында дүниеге келген.
Үлы жерлесіміз эл-Фарабидің түркі тайпасының дэулетті бір
ортасынан шыккканы бізге мэлім, бұған дәлел оның толык аты-жөнінде
“тархан” деген атаудың болуы. Әл-Фараби 870 жылы Сыр бойындағы
Арыс өзенінің Сырға барып құятын жеріндегі Фараб қаласында дүниеге
келді. Фарабидің толык аты-жөні Әбу Насыр Мухаммед ибн Ұзлағ ибн
Тархан әл-Фараби, ягни экесі ұзлағ, арғы атасы тархан. Туған жері -
казақтың ежелгі каласы Отырарды арабтар - Фараб деп атап кеткен,
осыдан барып ол Әбу Насыр Фараби, яғни Фарабтан шыққан Әбунасыр
54
атанған. Бұл қаланың орны - казіргі Отырар ауданы, Оңгүстік Қазакстан
облысы аумағында. Сол тұста өмір сүрген зерттеушілердің қалдырған
нұскаларына Караганда, Отырар каласы IX ғасырда тарихи катынастар
мен сауда жолдарының торабындағы аса ірі мәдениет оралығы болған.
Отырарға орта ғасыр ғалымдарының көп назар аударғанын біз тарихтан
жақсы білеміз. Ғалымдардың айтуына, Отырар қаласы орналаскан аса
кұнарлы алкапта қазак
халкының аррғы ата-бабалары, қырдағы
кешпелілер мен кала тұрғындары жиі карым-қатынас, тығыз байланыс
жасап отырған.
Кеңінен мэлім екі дерек бар: 1218 жылы монғолдар каланы
қиратгы, бұл “Отырар апаты” деп аталды; онан соң 1405 жылғы акпанда
мұнда Әмір-Темір кайтыс болды. Отырар жайында біздің колымызда
Ибн Хаукальдің, Әбу Фиданың, кытай деректемелерінің мэліметтері бар.
Отырар жөнінде Птоломейде де айтылған. Отрардағы кітапхана, ел
аузындағы аңызға Караганда,
кітабының саны жағынан атакты
Александрия кітапханасынан соң екінші орында болтан.
Бірак Отырар Қазакстандагы бірден-бір мәдени орталық емес-ті.
Достарыңызбен бөлісу: |
