келуі (ұгымдардың, пайымдаулардың “бірінші”, “екінші” идеяларга)
жэне көпшіліктің өзара келісімі.
Адамның куанышын тудыратын жэне күшін өсіретін істің
барлыгы - игілік, ал оган карама-карсы іс-әрекет бакытсыздык. Ең
жогары заң, адамды куанышка бөлейтін болгандыктан ең басты игілік
болады. Локк мемлекет туралы ілімінде халықтың егемендігі негізінде
калыптаскан конституциялык монархияны жақтайды. Мемлекет билікті
бөлу (заң шыгару, атқарушы жэне сот биліктері) аркылы әлеуметтік
топтарга бостандык жэне кұкытык теңдікті сактауга кепілдік жасауы
тиіс.
Қорыта айтканда, Бэкон, Гоббс, Локктын ілімдері механикалық
метафизикалык философияның ірге тасын калап, тьшыми зерттеудің
индуктивтік жэне геометриялык тәсілдерін эмбебап (универсалдык)
тәсілдер дэрежесіне дейін көтеріп, өзінен кейінгі ғұлама-ойшылдарға
үлкен эсер етті.
ХѴІІ-ХѴІІІ гасырларда Англияда философияда “идеалистік
сенсуализм” деп аталып кеткен багыт қалыптасты. Оның ірге тасын
Дж.Беркли жэне Д.Юм деген ойшылдар қалады.
Беркли Джордж (1684-1753 жж.) агылшын философы. Негізгі
еңбегі: “Танымның бастамасы туралы трактат”.
Берклидің ілімі бойынша “жалпы материя” деген бос сөз.
Ү шбұрыш деген жалпы ұғымның дүниеде болмайтыны сиякты, “жалпы
материя” да болмайды. Ал жеке материалдық денелер кұдайдың ойында
идея ретінде өмір сүреді. Олай болса, шынайы өмір сүретін заттар емес,
рухтың, жанның жэне “меннің” түп неігзідері. Адамдар үшін нагыз
объективтік шындык - біздің санамыздагы кұдіреттің белгісі - “еске
алу”. Демек, жеке денелердің өмір сүруі дегеніміз, олардың түйсіктер
аркылы кабылдануы аркасында “меннің” идеяларына айнала алуы.
Қозғалыс деп жүргеніміз— кұдайдың үздіксіз белсенділігі. Кеңістік пен
Достарыңызбен бөлісу: |
