қатарына жатпайды, олар тек “философиялық нүкте” ғана, баскаша
айтканда әрекетшіл күштің
түпнегізі. Монадалар табиғи жолмен
жоғалмайды, өшпейді, бірак баска күштің (кұдайдың) эсерімен пайда
болуы да, өшуі де мүмкін. Алғашкы монада - кұдай, ал қалғандары оның
сәулелері. Біздің денелер, заттар, кұбылыстар деп жүргендеріміз
шындығында монадалар жиынтығы, ал кеңістік пен уакыт - монадалар
күшінің көрінісі.
Монадалар күшінің әрекеттілігі оның “еске алу” кабілетінде
жинакталған.
Монадалардың
әртүрлілігі
олардың
“еске
алу”
кабілеттерінің эртүрлілігіне байланысты. Монадалар өздерінің “еске
алу” кабілеттерінің даму сатыларына карай бірнеше түрлерге бөлінеді:
1) “еске алу” кабілеті бейсаналык күйіндегі карапайым, ұйкыда жаткан
монадалар, оларға минералдар мен өсімдіктер жатады; 2) “еске алу”
қабілеті түйсіктер мен ес күйіне айналған, жанданған монадалар, оларға
жануарлар жатады; 3) “еске алу” кабілеттері айқын да, анык рухка,
жанға айналған монадалар, олар - адамның жандары; 4) шын мэнінде
саналы, объективті “еске алу” кабілеті бар монада, ол - кұдай.
Әр монаданың “еске алу” кабілетінің даму заңдылығы тек өзімен
шектеледі. Баскаша айтканда, ешнәрсе оған сырттан кірмейді және одан
сыртқа шыкпайды. Мысалы, минералдар мен өсімдіктер жануарларға,
жануарлар адамға, ал адам күдайға айнала алмайды, эр кайсысы өз
деңгейінде калады.
Лейбництің таным процесі туралы іліміне келсек, ол сезімдік
түйсіну мен рационалдык танымдардың өзара катьінасын екі түрлі
акикаттың табиғатын айқындаудан шытарады. Бірінші түрі - акыл-ой
акгосаты, немесе кездейсоктык ақиқаты деп аталады. Бірінші түрлі
акиқат деп отырғанымыз логика мен математиканың кағидалары.
Достарыңызбен бөлісу: |
