баскаша ойлау аркылы, казіргі техниканы жасауға мүмкіндік туғызды. Спиноза Бенедикт (1632-1677 ж.) -нидерланд философы. Негізгі еңбектері: “Діни-саяси толғау”, “Декарт философиясының кағидалары”, “Этика” т.б. Спинозаның ілімі бойынша, барлык материалдык денелер мен кұбылыстарды біріктіретін ұғым ол - субстанция (түпнегіз). Құдай, табиғат, элем, түпнегіз біртектес, бір реттегі түсініктер, синонимдер. Түпнегізге сансыз көп атрибуттар (ең басты касиеттер) тән. Солардың ішіндегі ең маңыздылары кеңістікте көсілу мен ойлау. Түпнегізді ешкім (кұдай да, табиғат та) жаратпайды, ол өзінің өзінен пайда болуына себепкер (causa sui). Түпнегіздің атрубутгары модустарды дүниеге әкеледі. Олардың өздері екі түрлі болады. Біріншісі, түпнегіздің атрибутгарынан тікелей туындаған модустар. Бұлардың өзі атрибутгарының табиғатына карай: а) кеңістікте көсілу атрибутынан - қозғалыс жэне тыныштық модустары; б) ойлау атрибутынан - ақыл-ой жэне жігер модустары болып бөлінеді. Екіншісі, әлемдегі жеке денелер - модустар. Әлем түпнегізбен пара-пар болғандыктан, бұл модустар - түпнегіздің (әлемнің) жеке денелер арқылы көрінуі. Элем универсум (әмбебап жалпы үғым) ретінде мэңгі жэне өзгермейді. Ал оған кіретін жеке денелер үздіксіз өзгерісте, қозғалыста болады. Өзгермейтін, қозғалмайтын әлеммен үздіксіз өзгерісте, козғалыста болатын жеке денелердің арасындағы байланыс қозғалыс модустары аркылы жүзеге асады. Түпнегіздің ойлау атрибутының моустары (тіршілік, рух, жан) барлық жеке денелер мен қүбылыстарды қамтиды. Осы модустардың эр қайсысы өздеріне лайық жеке денелерде эр түрлі болып кездеседі. Егер, жануарларда - жан, адамдарда - жан, рух,
