баска жануарлардан ерекшеленеді. Осы себептен адамдардың кимыл- эрекеттерін кѳп жатдайда механика зандылыты тұрғысынан түсіндіру ѳте киынта сотады. Жалпы алғанда жансыз денелердің, ѳсімдіктердіц, жануарлардың, адамдардың арасында ѳте алмайтындай кедергі жок, себебі олардыц табитатын, мэнін механика, математикалык есептеулер аркылы түсініп-білуге болады. Демек, танымның негізгі тэсілі геометриялык дедуктивтік, аксиоматикалық тэсіл болуы керек. Таным процесінде ен басты рѳлді Декарт рационалдық (акыл-ой) танымга береді де, ол аркылы адамдар сезімдік түйсінулер бере алмайтын табиғаттың сыры мен мэнін ашуга мүмкіндік алады деп тужырымдайды. Декарт эрі карай ойын жалгастырып, акьш-ой сезімдік түйсінуге мұктаж емес, себебі рационалдык таным заттарды, кұбылыстарды “туа біткен 68
идеяларға” сүйеніп танып-біле алады дейді. Бұл идеялардың табиғаты туралы Декарт: бұл идеяларды мен өзіме-өзім бере алмаймын, себебі олар өздерінде жетілдірген нақтылыкты жиынтыктаған, ал мен қалыптастырған идеялар, ондай шындықтан туындамағандықтан туа біткен идеялардың деңгейінде жете алмайды. “туа біткен идеялардың” себебі рухани түпнегіздің (кұдайдың) өзі болғандыктан олар айкын және анык, ал олардың негізінде алынған білім де, айкын жэне анык, баскаша айтқанда, акикат болады. Олай болса, оларды тәжірибе арқылы тексерудің кажеттігі жок. “туа біткен идеялардың” табиғатына үндес келетін математика болғандыктан, матемтаикалык тәсіл ғалымдардың ең жоғарғы зерттеу тэсілі болуы керек. Декарттың философиясы артында өзіндік із калдырған, соны идеяларымен кейінгі философиялық ағымдарға ыкпал етіп, адамдарды
