Өсу гормоны секрециясының реттелуі

313 
көрсетеді және басқа белоктардың каскадты фосфорлану 
реакцияларын иницирлейді. Гендер транскрипциялануын қоса 
есептегенде бұл белоктар клетка ішілік әртүрлі процестерге 
қатысады. Көптеген жағдайда ИФР-1 тура инсулин сияқты 
клетканың 
дамуын 
иницирлейді, 
бірақ 
физиологиялық 
концентрацияның едәуір төмен деңгейінде әсер етеді. Бұл 
инсулинге ұқсас өсу факторлары клетканың өсуі мен дамуына әсері 
жағынан анағұрлым белсенді болатындығын көрсетеді. Өсу 
гормоны сүйектердің ені мен қалыңдығын арттырады, сонымен бірге 
дәнекер тіндерінің, бұлшықеттер мен ішкі ағзалардың өсуін 
жеделдетеді.Пролактин гипофиздің алдыңғы бөлігінде лактотрофты 
клеткалармен прогормон түрінде синтезделеді, оның молекулалық 
массасы 40 кД-ды құрайды. [19]. 
Жүктілік кезінде әйелдерде эстрогендердің әсерінен бұл 
клеткалардың саны күрт артады. Пролактин химиялық құрылымы 
бойынша өсу гормонына жақын, ол 199 аминқышқыл қалдығынан 
құралған, 3 дисульфидті байланысы бар полипептидті тізбек. 
Пролактин амин қышқылдарының 35%-ы өсу гормонымен 
сәйкес келеді. Аталған екі гормон антигендік детерминанттары 
ортақ болады, рецепторларының құрылымы және клеткаға 
сигналдарды трансдукциялау жолдары ұқсас келеді. 
Пролактиннің рецепторлары: бауырда, аталық без, аналық без, 
бүйректе, бүйрек үсті бездерінде, жатырда және басқа көптеген 
тіндердің 
клеткаларында 
кездеседі. 
Пролактиннің 
негізгі 
физиологиялық қызметі - лактация кезеңін стимульдеу болып 
табылады. 
Пролактин 
α-лактаальбумин, 
казеин 
синтезін 
индуцирлейді және ТАГ-р мен фосфолипидтердің синтезін 
активтендіреді. Өсу гормонымен салыстырғанда пролактиннің әсер 
ету 
дәрежесі 
айтарлықтай 
төмен. 
Еркектерде 
пролактин 
лютеиндеуші гормонға Лейдиг клеткаларының сезімталдығын 
жоғарылатады, осылайша тестестеронның синтезін қажетті деңгейде 
сақтайды. Бүйректе пролактин судың экскрециялануын 
төмендетеді. Na
+ 
және К
+ 
иондарының реабсорбциясына әсер етеді, 
сонымен қатар пролактин клеткалы және гуморальді иммунитетті 
көтереді. 
Пролактиннің 
синтезделуі 
мен 
секрециялануын 
тиреолиберин, 
серотонин, 
окситоцин 
және 
ацетилхолин 
стимульдейді, ал дофамин ингибирлеуші әсер береді. Көптеген 
гормондар сияқты пролактин қанға ара-тұра 30-90 минут 
аралығында бөлініп шығады, максимальды секрециялануы ұйқы 

314 
басталғаннан кейін 6-8 сағаттан соң байқалады. Әйелдердің қан 
плазмасындағы пролактин концентрациясы 8-10 нг/мл, ал ерлерде 
5-8 нг/мл, пролактиннің жартылай активтілігін жоғалту уақыты 15-
20 минутты құрайды. 
Плацента өсу гормоны мен пролактиннің амин қышқылдары 
құрамы бойынша гомологты гормон (плацентарлы лактоген) түзеді.
Барлық үш гормонда ортақ антигенді детерминанттары болады, 
сонымен қатар өсуді стимульдеуші және лактогенді активтілік
көрсетеді. Аталған гормондардың гендері осылардың негізін салушы 
бір геннің дупликациялануы нәтижесінде пайда болған деген 
гипотеза бар. 

жүктеу/скачать 7,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: