Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ
жүктеу/скачать 7,9 Mb. Pdf көрінісі
|
18.08.2022-biohimiya-2-b-lim-okonchat.-variant-1
- Бұл бет үшін навигация:
- Физиологиялық әсері.
- Ер адамдардың жыныс гормондары
| Физиологиялық әсері.
Жатырды ұрықтың енуіне дайындайды, жолдастың түзілуіне қатысады, сүт бездерінің дамуына себепші болады, жатырдың бірыңғай тегіс етінің қоздырғыштығын кемітеді, аналық бездердің овуляциясын тежейді. Натрий және хлоридтерді қанда жинайды, ал калийдің зәрмен бөлінуін арттырады. Эстрогендердің және прогестеронның секрециясы фолликул стимульдеуші және лютеиндеуші гормондармен реттеледі. Аталған екі гормонның қандағы мөлшерінде циклдык өзгерістер байқалады. Осы өзгерістерге эстрогендердің және прогестеронның секрециясы тікелей байланысты болады. Ер адамның жыныс гормондары – андрогендер деп аталады. [30]. Ұрық бездерінің Лейдиг атындағы клеткаларында тестостерон түзіледі, қан арқылы барлық тіндерге түсіп, өзінің әсерін тигізеді. Қанда барлық стероидты гормондар сияқты ерекше белокпен байланысады, тестостерон – эстрадиолды байланыстарын глобулиндер болып табылады. Белокпен байланысқан тестостерон активті емес. Кейбір клеткаларда (мысалы, гипофизде, простат безінде) тотықсызданып дегидротестостеронға айналады, ол тестостеронға қарағанда 5 есе активті немесе андостерон түзілуі мүмкін, бұл гормонның активтілігі 7 есе аз болады. (8.18).[146]. 343 Физиологиялық әсері. Тестостеронның әсері ер адамдардың организмінде құрсақ ішіндегі мезгілде байқалады. Іштегі нәрестенің ұрық безінде синтезделген тестостерон гипоталамусқа әсер етіп, нейросекретиндер түзілуіне әкеліп соқтырады, немолиберин; непролактолиберин мен пролактостатинді синтездейді, олар жыныс сарапталуын анықтайды. (8.18 ) Ер адамдардың жыныс гормондары Ер адамдардағы тәрізді ішкі және сыртқы жыныс органдарының қалыптасуына әсер тікелей етеді. Жыныстық жетілуі кезінде тестостеронның әсерінен жыныс органдары өсіп, екінші реттік жыныс белгілері дамиды. Тестостерон қолтыққа, шатқа шаш (жүн) шығуына, сақал, мұрт өсуіне әсер етеді, ал баста шаштың өсуіне керісінше әсер тигізеді, шашты түсіреді. Жыныс клеткасының жетілуі қалыптасқан кезде – ер жеткен адамдарда гормондар аталық клеткаларының түзілуіне, әйелдерге кұштар болуына, жыныс активтілігін үзбеуіне себепші болады. Жыныс гормоны натрий, хлор, кальций мен судың организмде сақталуына себепкер болады. Сүйек тінінде белоктың синтезін күшейтетінін ескере отырып, оны остеопорозды емдеу үшін қолдануға болады. Глюкокортикостероидтардың (ГКС) катаболикалық әсерін тежейді. Әйелдер организмінде тестостерон 344 жатырдың клеткаларындағы биосинтез процестеріне және фолликулалардың жетілуіне әсерін тигізеді. [27]. Тестостеронның шамадан тыс болуы ФСГ мен ЛГ-дың циклдық секрециясын тоқтатады. Менструалды цикл бүлініп, әйелдер организмінде ерлерге тән жыныс белгілері пайда болады – клитордың гипертрофиясы, сақал-мұрттың өсуі, шаштың түсіп тақыр бас болуы, дауыстың жуандауы, бұлшық еттің өсуі байқалады. Оның секрециясын лютеиндеуші гормон реттейді. 8.7. жүктеу/скачать 7,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|