2.5. Глюкозаның катаболизмі

54 
2.5. Глюкозаның катаболизмі 
. 
Бауырдың 
органоспецификалық 
ферменті 
γ-амилаза 
гликогенді глюкозаға дейін ыдыратады. Осылайша гликогенолиз 
нәтижесінде глюкоза немесе глюкозомонофосфат түзіледі. Олар 
глюкозаның әртүрлі туындылары синтезіне жұмсалады. 
Гидролиз жолы : 
гликоген 
глюкоза
декстридер
О
Н
амилаза
гамма



2
және 
(С
6
Н
12
О
6
)
n 
О
Н
амилаза
гамма
2


(С
6
Н
12
О
6
)
n-1 
+ глюкоза 
Глюкозаның ыдырауы екі жолмен өтеді: 
1. Глюкозаның 2/3 бөлігі гликолитикалық жол(гексозодифосфатты);
2. 1
/
3 бөлігі пентозофосфатты (фосфоглюконатты) жолмен жүреді. 
Глюкоза тотығуының гликолитикалық жолы анаэробты
 
(оттексіз)
 
аэробты (оттекті) жағдайда жүреді.
Егер глюкозаның тотығуы оттексіз жағдайда жүретін болса, 
процесті анаэробты гликолиз деп, ал оттектің қатысуымен жүргенді 
аэробты гликолиз деп атайды. Глюкозаның бейорганикалық 
заттардан түзілуі (фотосинтез) тек өсімдіктерде күн сәулесі 
энергиясын сіңіру арқылы жүреді. [39]. 
6СО
2
+ 6Н
2
О + 2847 кдж С
6
Н
12
О
6
+ 6О
2 
Ал, жан-жануарлар организмінде коректік заттардың тотығуы 
барысында түзілетін энергия біртіндеп бөлінеді, сол энергияның 
үлесінен 
тіршілігін 
қамтамасыз 
етуге 
мүмкүндік 
беретін,
фотосинтезге қарама-қарсы бағытта өтетін, процесс жүреді. 
Бөлінген энергияның біраз мөлшері химиялық универсалды АТФ 
энергиясы түрінде, жылу және НАДФН
2
түрінде жиналады. [9]. 
Белгілі бір жағдайларда тіндердің оттегімен қамтамасыз 
етілуі қанағаттандырылмауы мүмкін, сондықтан организмге түскен 
оттегі жеткіліксіз кезінде клетканың энергияға мұқтаждығы арта 
түседі. Мысалы: стресс жағдайында жүрек бұлшықеті интенсивті 
жұмыс істей бастағанда , жүрек соғысы қажетті жиілікті көрсете
алмауы мүмкін, ал бұлшықет глюкозаның аэробты ыдырауы үшін 
қажет оттегіне өте мұқтаж болады. Мұндай жағдайларда оттексіз 
жүретін және ПЖҚ-дан басталып, сүт қышқылының түзілуімен 

55 
аяқталатын процесс іске қосылады. Бұл процесс анаэробты гликолиз 
деп аталады.

жүктеу/скачать 7,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: