Эндокриндік жүйенің рөлі, зат алмасудыңинтеграциясы

258 
тіндердегі арналары арқылы көбінесе венозды қан тамырларына
немесе лимфа жүйесіне шығарылады. Нейромедиаторлар нейрон 
денесінде немесе жүйке ұштарында синтезделіп, синаптикалық 
көпіршіктерде жиналады. Адамның барлық физиологиялық және 
метаболикалық процестерінің жүйелілігін, бірізділігін сақтауға 100 
шақты гормондар мен нейромедиаторлар қатысады. [6]. 
Олар химиялық табиғаты жағынан алуан түрлі: белоктар, 
полипептидтер, 
пептидтер, 
кейбір 
аминқышқылдары, 
аминқышқылдар туындылары, стероидты, май қышқылдарының 
туындылары, кейбір нуклеотидтер, эфирлер және т.б.
 
Инсулин
– гипогликемиялық әсер ететін жалғыз гормон.
Инсулин мембраналық рецепторлармен байланысқаннан кейін, 
анаболизмнің үшінші сатысына қажетті мономерлі молекулалардың 
клеткаға түсуі артады. Инсулин клетка ішіне заттарды енгізгеннен 
кейін оның екі топ ферменттерді активтендіруші әсері пайда 
болады: глюкоза-6-фосфаттың түзілуі және оның арнайы жолдармен 
пируватқа, одан әрі қарай АТФ түзілуімен аяқталатын соңғы 
өнімдердің түзілуіне дейін жүретін реакцияларды катализдейтін
ферменттерге әсер етеді. цАМФ-ің клеткаішілік концентрациясының 
төмендеуіне әкелетін фосфодиэстеразаға әсер етеді. (бұл кезде 
ферменттердің дефосфорланған түрлері, сонымен қатар гликоген 
тізбектерінің ұзаруын катализдейтін гликогенсинтетаза артады.) 
Инсулиннің анаболикалық әсерін бес фактор қамтамасыз етеді: 
1. клеткаға метаболиттер ағынының жоғарылауы (қалыпты 
жағдайда, тағамның қорытылған өнімдерін сіңіргеннен кейін); 
2. әр түрлі алмасулардың өзара қатынасын қамтамасыз ететін 
метаболизм жолдарының ауысу нүктелерінің тиімді жұмыс. жасауы; 
3. клетканың АТФ өндіретін энергетикалық ресурстарын
сақтауды (гликогеногенез, липогенез) орынды үйлестіру.
4. Көмірсулар тотығуының пентозофосфатты жолын күшейту,
нуклеотидтердің биосинтезіне қажетті пентозофостаттардың көп өнім 
беруі, сонымен қатар тотықсыздандырғыш ретінде биосинтезге 
қажетті НАДФН
2
-нің көп түзілуі 
(холестерол, май қышқылдары)
бос радикалдардың деструктивті әсерлерін жоюға септігін тигізеді. 
5. ДНҚ-ның репликациясын (клетканың бөлінуі), транскрипция 
және трансляция (белок биосинтезі) процестерін стимульдейді. [34]. 

жүктеу/скачать 7,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: