Өсу гормоны секрециясының реттелуі

316 
гонадотропин (ХГ) кіреді. Табиғаты бойынша гликопротеиндер 2 
суббірліктен тұрады. 
Барлық 4 гормондардың α-суббірліктері бірдей, сонымен қатар 
α және β-суббірліктері құрамында олигосахарид фрагменттері 
орналасқан. (8.8).[136]. 
β-суббірліктің 
І-реттік 
құрылымдары 
олигосахаридтік 
фрагмент құрылысы және биологиялық активтілігін анықтайтын 
гликозирленген аймақтарымен ерекшеленеді.
 
3.
Проопиомеланокортиннен түзілетін гормондар тобы. 
Проопиомеланокортин (ПОМК) молекулалық массасы 28,5 кД,
гипофиздің алдыңғы, аралық бөліктерінде және кейбір басқа
 
тіндерде (ішектерде, плацентада) синтезделеді.
26 аминқышқылынан тұратын N ұшындағы сигналды пептидті 
қосып есептегенде А-ПОМК-ң полипептидтік тізбегі 265 амин 
қышқылы қалдығынан тұрады. Б-сигналды пептид бөлінгеннен 
кейін полипептидті тізбек 2 фрагментке бөлінеді: АКТГ (39 а.қ.),
β-липопротеин (42-134 а.қ); в,г,д - әрі қарай жүретін протеолиз 
кезінде α-, β-МСГ және эндорфин түзіледі. КППТГ-гипофиздің 
аралық бөлігінің кортикотропин тәрізді гормоны. (8.9).[137]. 
Сигналды пептид ажырағаннан кейін полипептидті тізбектің 
қалған бөлігі ішінара протеолизге ұшырап, АКТГ және β-
липотропин түзеді. Әр түрлі клеткаларда селективті протеолиз 
нәтижесінде пептидтердің басқа түрлері: α және β-
мелоноцитстимульдеуші гормондар (α және β-МСГ), сонымен қатар 
эндерфиндер түзіледі. [38]. 
Адамда гипофиздің алдыңғы бөлігі гормондары β-МСГ және 
кортикотропин іс жүзінде түзілмейді, себебі ересек адамдарда 
аралық бөлімі дамымаған. 
Адамның гипофизінде β-липотропин, γ-липотропин және β-
эндорфин табылған. Барлық ПОМК өнімдерінің қызметтері толық 
зерттелмеген. 
Кортикотропин (АКТГ) 39 аминқышқылынан тұрады. 
Кортиколибериннің әсерінен гипофиздің алдыңғы бөлігінің
клеткаларында синтезделеді. 
Кортикотропин 
импульсивті 
режимде 
секрецияланады, 
секреция жылдамдығы 5-25 мкг-ды құрайды. 
Стресс кезінде (жарақат, күйік, хирургиялық араласу, 
химиялық заттармен мас болу, қан кету, ауырсыну, психикалық 
жарақат) қандағы АКТГ концентрациясы бірнеше есе артады. 

317 
Сау адамдарда қандағы АКТГ-нің ең төмен деңгейі күн 
соңында және ұйықтар алдында, ал ең жоғарғысы таңғы 6-8 де 
оянған кезде байқалады. Қандағы жартылай активтілігін жоғалту 
уақыты 15-25 минут.
АКТГ-ның әсер ету механизміне клетканың цитоплазмалық
мембранасындағы рецептормен әрекеттесуі, аденилатциклазаның 
активтенуі және кортикостероидтардың синтезіне қатысатын 
белоктардың фосфорлануы жатады. Бұл әсерлер Са
2+ 
иондарының 
қатысуымен күшейеді. 
Бүйрек үсті безі қыртысты қабатының клеткаларында АКТГ 
холестерол эфирінің гидролизін стимульдейді, холестеролдың
ТТЛП-ң құрамында клеткаға түсуін күшейтеді, холестеролдың 
прегненолонға айналуын ынталандырады, митохондриальды, 
микросомальді және кортикостероидтардың түзілуіне қатысатын 
ферменттер синтезін индуцирлейді. 

жүктеу/скачать 7,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: