Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ



Pdf көрінісі
бет353/433
Дата04.11.2023
өлшемі7,9 Mb.
#189337
түріОқулық
1   ...   349   350   351   352   353   354   355   356   ...   433
Байланысты:
18.08.2022-biohimiya-2-b-lim-okonchat.-variant-1

Тропоколлагендердің
үшіншілік спиралі дисульфидті және
глициндегі сутегі атомдары мен карбонил тобының оттек атомдары 
арасында түзілген, сутектік байланыстарымен тұрақтандырылады. 
Бұл кезде, глицин үшіншілік спираль талшығының ішінде 
қалады, ал үш тізбек кабельге ұқсас, оңға шамалы бұралған қатты 
құрылымды суперспираль қалыптасады. (12.4). [176]. 
Әдетте, гликопротеидтер фибриллардың бетінде орналасып, 
оларды коллагеназаның әсерінен қорғайды. Коллаген құрамыңда 
күкірті бар және ароматты аминқышқылдарының қалдықтары аз 
кездеседі. Коллаген тізбектері полисомаларда синтезделгеннен 
кейін, соңында қосымша пептидтік тізбегі бар (құрамында цистин 
қалдықтары көп) ізашары түрінде эндоплазматикалық торға өтеді. 
Бұл телопептидтер клеткаішілік үштік спиральдардың түзілуіне 
қатысады, бірақ фибрильдердің түзілуін тежейді. Проколлагеннің 
үшіншілік құрылымы үш телопептид тізбектерінің С-ұштары 
дисульфидті байланыстармен тұрақтандырылған. 


456 
Коллаген молекуласы эндоплазмалық ретикулум цистерналары 
арқылы, қосымша гликолизилирленіп, клеткааралық кеңістіке 
экзоцитоздану үшін, Гольджи аппаратына тасымалданады. 
(12.4) 
Коллаген молекуласы агрегаты, коллаген фибрилласы, 
талшық және талшық шоғыры (сызбалық сурет).
 
Фибриллогенез клетка сыртында жүреді, ол кезде арнайы 
пептидаза көмегімен соңғы телопептидтер ажыратылады (қан 
құрамыңда анықталады). 
Коллаген 
талшығы тропоколлагеннің молекуласынан 
түзіледі. Лизилоксидаза ферментінің әсерінен, белоктың бүйір 
тізбегіндегі лизин мен гидроксилизин қалдығында, реакцияға 
қабілетті альдегид тобы пайда болады және көрші молекуладағы 
лизил мен гидроксилизил қалдықтары конденсацияланып, көлденең 
тігіс түзеді. Бұл талшықтың беріктігін қамтамасыз етеді. 
Тропоколлаген 
молекуласының 
«ұшы 

ұшымен 
» 
байланыспаған сондықтан, олардың арасында ашық жерлер бар, сол 
жерге алдымен сүйектің минералдануына қажетті кальций мен 
фосфор жиналады. Коллаген белогы гликозилирленген болады. 


457 
Коллагеннің синтезіне С дәрумені, пиридоксальфосфат, мыс, 
темір иондары, 2-оксоглутарат, УДФ-глюкоза және УДФ-галактоза 
қажет болады. Қалыпты жағдайда тек денатурацияланған
коллагенді гидролиздейтін пептидазаларға
(трипсин, пепсин) 
лизосомальды, лизосомальды емес коллаген фибрилласы төзімді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   349   350   351   352   353   354   355   356   ...   433




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет