Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»



Pdf көрінісі
бет149/244
Дата13.12.2021
өлшемі34,93 Mb.
#100184
түріОқулық
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   244
Байланысты:
Бишаева Дене шынықтыру

10.1.  Дене дамуы анықтамасы. 
          Негізгі көрсеткіштері
Адамның дене дамуы —  дене жаттығуларын таңдау кезінде 
ескеру қажет негізгі көрсеткіштердің бірі.
Адамның дене дамуы
бұл ағзаның салмағын, тығыздығын дененің 
пішінін, оның құрылымдық-механкалық қасиеттерін анықтайтын морфо
-
функционалды қасиеттер кешені.
Дене дамуы тұқым қуалаушылық, әлеуметтік жағдайы, ден
-
саулығы, өмір салты, дене белсенділігі деңгейі  секілді фактор
-
ларға тәуелді болып келеді.
 Дене дамуын бағалауда келесі көрсеткіштерді ескереді:

  соматоскопиялық    (сыртқы  тексерісте  анықтайды):  ДРК 
жай-күйі;  кеудеге,  арқа,  аяқтар,  табан;  тұрақтылық;  бұл
-
шықеттердің  жеңіл  және  серпімділігі;  қолжетімділігі,  май 
қалдықтары; терінің серпімділігі

  соматометрикалық (антропометрия көмегімен анықтайды): 
дене салмағы, биіктігі, кеуде қуысы, отыру ұзындығы, кеуде 
ұзындығы  мен  аяқ-қолдарының  ұзындығы  май  қыртысы
-
ның мөлшері;

    физиометрикалық:өкпенің өмірлік сыйымдылығы, қол және 
стан динамометрінің мәліметтері.  
Антропометрикалық  өлшеудің  әдісі  өте  қарапайым.  Бірақ 
оны пайдалану кезінде, кез келген тестілеудегідей, келесі ере
-
желерді сақтау қажет:

     өлшеу құралдары алдын-ала түзетілуі керек;


170
ДЕНЕ 
ЖАТТЫҒУЛА
-
РЫМЕН
АЙНАЛЫСУШЫ
-
ЛАРДЫ
ТЕСТІЛЕУ 

  қайталап өлшеулер үшін бұрынғы өлшеулердегідей құрал
-
дарды қолдану міндетті болып табылады;

   қайталау өлшеулерін бір уақытта орындау керек.
Адамның дене дамуын кешенді бағалау үшін және бұл било
-
гиялық үрдістің динамикалық қорытындылау үшін пайдалана
-
ды: анторопометрикалық стандарт әдісі, корреляция әдісі және 
көрсеткіш әдістері. 
Көрсеткіштер  өзара  бөлек  антропометрикалық  белгілердің 
арақатынасын көрсетеді.
Анықтаудың  қарапайымдылығына  және  физикалық  даму
-
дың ақылға қонымды бағалауына байланысты келесі индекстер 
мен көрсеткіштерді пайдалануға болады: салмақ-бойлық, күш 
беретін, өмірлік, өкпенің өмірлік сыйымдылығы. 
Салмақ-бойлық  индексі  дененің  тиісті  салмағын  немесе 
тиісті дене салмағының шын мәнінде ауытқу дәрежесін көрсе
-
теді.
Кветеле индексі салмағын бойға (биіктік) бөлу арқылы алы
-
нады:
Шамасы:

  Ерлер үшін — 350 — 400 г/см;

  Әйелдер үшін — 325 — 375 г/см.
Нормадан асып кету артық дене салмағын көрсетеді.
Брок  индексі  -  дене  салмағының  дұрыс  болуы  (килограм
-
мда) - формулалар бойынша есептеледі
М = L- 100 болғанда L = 155—165;
M = L- 105 болғанда L = 165—175;
M = L- 110 болғанда  L 175 жоғары,
L — дененің ұзындығы, см.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   244




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет