Дəрі Кіріспе. Биотехнологиялық процесстер жайында түсінік. Биотехнологияның даму сатылары. Халық шаруашылығының əр түрлі саласындағы биотехнологияның ролі



Pdf көрінісі
бет33/66
Дата25.12.2021
өлшемі1,69 Mb.
#104931
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   66
Байланысты:
Osnovy-BT-kaz.

Негізгі əдебиеттер:

1 [5-9,27],2,5 

Қосымша əдебиеттер: 

9,10,11 [15-20] 



Бақылау сұрақтары: 

1.

 



Көмірсулар – құрылымы жəне биологиялық қызметі. 

2.

 



Полисахаридтер мен олигосахаридтердің ыдырау жолы. 

3.

 



Көмірсулар гидролизі мен фосфоролизінде қандай ферменттер қатысады? 

4.

 



Моносахаридтер биосинтезіне сипаттама беріңіз. 

5.

 



Полисахаридтер мен олигосахаридтер биосинтезіне сипаттама беріңіз. 

 

Дəріс 8. Ферменттер жəне коферменттер. Ферменттердің құрылымы. Ферменттер 



əсерінің механизмі. Ферменттер классификациясы. 

 

Ферменттердің  құрылымы. 

Күрделі  жəне  əртүрлі  жасушалық  зат  алмасу  процесіне 

көптеген 

биокатализаторлар  –  ферменттер  (энзимдер) 

қатысады,  олар  табиғаты  ақуыз 

заттар.  Каталитикалық  қасиеттеріне  байланысты  ферменттер  орасан  көп  химиялық 

реакциялардың жылдам жүруін қамтамасыз етеді.  Қазіргі таңда биологиялық объектілерден 

бөліп алынған бірнеше жүздеген ферменттердің түрлері белгілі. 



25 

 

Ферменттер  неорганикалық  катализаторлардан  бірқатар  белгілері    арқылы 



ерекшеленеді: 

1.

 



Ферменттер  неорганикалық  катализаторлармен  салыстырғанда  өте  жұмсақ 

жағдайларда (төменгі температура, қалыпты қысым, рН көрсеткішінің орта мəні) жəне тиімді 

жұмыс  істейді.  Мысалы,  каталаза  ферментіндегі  небары  1мг  темір  10  млрд.  рет  жылдам 

əрекет етеді жəне 10 т неорганикалық темірдің орнын басады. 

2.

 

Əрбір  фермент  белгілі  бір  реакцияны  немесе  бір  типтегі  реакциялар  тобын  ғана 



жылдамдатады. 

3.

 



Жасушадағы  ферментативтік  реакциялардың  жылдамдығы  реттелген,  соның 

салдарынан барлық қосылыстардың қажетті мөлшері қатаң сақталады. 

Ағзалардан бөліп алынған ферменттер өзінің каталитикалық қасиеттерін жоғалтпайды. 

Олардың  химия,  тамақ,  жеңіл  жəне  фармацевтика  өндірісінде  қолданылуы  осыған 

негізделген. 

Молекулалық  құрамына  қарай  ферменттер  жай  жəне  күрделі  болып  келеді.  Бірінші 

жағдайда  ферменттер  жай  ақуыз  түрінде  болады,  ал  екінші  жағдайда  ферменттердің 

құрамында  ақуыздан  басқа  табиғаты  ақуызға  жақын  емес  қосалқы  топтар  кездеседі.  Жай 

ферменттерге асқорытуға қатысатын трипсин жəне химотрипсин мысал бола алады. Күрделі 

ферменттерге  пиридоксальфермент,  уреаза,  каталаза  жатады.  Күрделі  ферменттерге  тəн 

ерекшелік ондағы ақуыз қосалқы топтың каталитикалық белсенділігін күрт жоғарлатады, ал 

қосалқы топ ақуыздық бөлікті тежейді. 

Жай ферменттерде биокаталитикалық қызметті 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   66




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет