Байланысты: Қазақтардың рухани әлемі әл-Фарабиден Абайға дейін
1 Қазақ халқының рухани әлемін зерттеудің теориялық-әдіснамалық негіздері 27
шелеп көрсетеді. Дүниеге деген қатынастың біртұтастығының
әмбебаптылығы, болмыстың үш сатысын жоғарғы, ортаңғы, төмен-
гі әлем деп бөліп қарастыратын қазақ халқының дүниетанымы
көшпендінің панасы болып табылатын «киіз үй» арқылы да
көрсетілді.
Табиғат және әлем сұлулығы жеке индивид әлемінің әмбе-
бап болмысына толық тамырлана бастаған сезімін туындатады,
көркем мәдениет жеке индивид пен универсумның өзара кірігуі
мен бірігуін толық көрсетеді. Тілдесу, сұхбаттасу – дәстүрлі қазақ
мәдениетіндегі адам болмысының әмбебап қағидатына айналады.
Осылайша, еуропаорталық ұстанымнан арылып, қазақ өрке-
ниетінің тарихы мен мәдениетін жаңа дүниетанымдық ұстаным
тұрғысынан қарастыратын болсақ, заманауи әлемдік тарихи үде-
рістің динамикасындағы әлеуметтік және құқықтық философия-
сы аясындағы қазақ өркениетінің орны мен маңызын обьективті
түрде бағалауға мүмкіндіктер ашылады. Оның тарихи қалыптасуы
мен дамуының үздіксіздігі, мәдениеттегі рухани сабақтастығы уақыт
өткен сайын қазақстандық ғылым арқылы дәйектеліп, дәлелде-
ніп және негізделіп келеді. Қазақ философиясының, мәдениеті
мен өркениетінің ерекшелігін тану – жаһандану дәуіріндегі егемен
Қазақстанның ары қарай да тұрақты дамуының маңызды шарты бо-
лып табылады.
Әдебиеттер 1.
Назарбаев Н.Ә. Тарихтың шеңберлері және ұлттық зерде. Тарих тол-
қынында. – Алматы: Атамұра. 1999. – 296 б. (271–293 бб).
2.
Нысанбаев А.Н. Цивилизационные традиции и историческая практи-
ка защиты прав и свобод человека в Казахстане // Адам және ашық қоғам.
– Человек и открытое общество. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 1998.
3.
Нысанбаев А., Машан М., Мурзалин Ж., Тулегулов А. Эволюция полити-
ческой системы Казахстана. В 2-х томах. Том 1. – Алматы: Қазақ энциклопе-
диясы, 2001. – С. 285–303.
4.
Абенов Е.М., Арынов Е.М. Тасмагамбетов И.Н . «Казахстан: эволюция
государства и общества». – Алматы: ИРК, 1996.
5.
Оразбаева А. Историческая роль и социальное значение института
бийства в истории казахского народа. (К постановке проблемы) // Саясат. –
1997. – № 5. – С. 103.