87
5.4 ХVІ-ХVІІ ғғ. Қазақ хандығының әлеуметтік ұйымдасуы
мен шаруашылығы
Көне заманнан қазақ хандығында қоғамдық құрылымның негізін салушы
ұстанымдардың бірі -
ру
болды. Ол – бүкіл әлеуметтік пен құқықтық негіз
және өздерін ұлттық бірлік ретінде танылатын бастау. Қазақ (алаш)
халқының ортақ бірлігіне кіретін әр ру, өзіндік және басты құқық субъектісі
ретінде қарастырылды. Әр рудың қорғауында болатын адам, өзін ру
басшысының және ақсақалдар кеңесінің алдында міндетті деп санады. Руға
тиісті емес
ақсүйек-сұлтандарды
басшы етіп сайлағандығында өздерінің
бірігу мақсатын көздейтін
мән
жатты. Өзінің әлеуметтік сипаты жағынан
қазақ қоғамы әркелкі болды. Орынбор губерниялық кеңесінің басқарушысы
болған орыс ғалымы П.И.Рычков қазақтардың қоғамдық құрылысы туралы:
«Қазақ ... Ордаларда үкімет көбінесе демократиялық үкіметке ұқсас ...
қазақтарды қайсібір іске көптеген ру басылар мақұлдаған жағдайда ғана
жұмылдыруға болады»,-деген. Жалпы, генеалогиялық туыстық құрылымда –
бір ата, жеті ата, ру, арыс, ұлыс, жүз – сияқты буындар өз кезегінде
әкімшілік-әлеуметтік жүйенің қайнар көзі болды.
Экономикалық тұрғыдан гөрі, саяси және құқықтық белгілері бойынша
түрліше айырылған қазақ қоғамы екі негізгі әлеуметтік топтардан тұрды.
Олар: корпоративті ұйымдасқан, артықшылықтары нақты белгіленген
Достарыңызбен бөлісу: 
