87
Бұ қар – ха лық та ри хын да ғы ең ірі тұл ға лар дың бі рі Абы лай ға сан
шу мақ та рын ар на ған жы рау. Хан ның ке ңес ші сі әрі қа зақ хан ды ғы
дер бес ті гі нің жар шы сы Бұ қар жы рау хан ның
іш кі жә не сырт қы сая-
са ты на мей лін ше әсер ет кен да рын ды адам бол ды. Бір лік жай ын да
тол ғап, бө лін беу ді, қа зақ хал қы ның тұ тас ты ғын сақ тау ды: «
...Жат
бой ынан т іл сін, бә рі із бір ене ден ту ан дай бо лы ыз», –
деп ба са
ай та ды. Ер лік ті, ел дік ті на си хат тай ды, кім нен сақ та ну ды ес кер те ді.
Жы рау кей де Абы лай ды асы ра кө те ріп мақ та са, кей де қа тал сы най ды:
Қай ғы сыз
ұй қы ұй ық тат қан,
ха ным-ай,
Қай ы ру сыз жыл қы бақ тыр ған, ха ным-ай,
Үш жүз дің ба сын қос қан, Абы лай!.. –
деп, Абы лай хан ның ісі не сүй сін се, ен ді бір де:
Ашу лан ба, Абы лай,
Өк пең ме нен қа бын ба,
Өтің ме нен жа рыл ма,
Орыс пе нен
со ғы сып,
Ба сы на мұн ша кө тер ген
Жұр ты ңа жау лық са лын ба
, –
деп хан ға ба су ай та ды. Бұ қар жы рау дың тол ғау ла ры –
Абы лай хан
дәу ірі нің ай на сы. Жы рау хан ның ұс тан ған сая са ты мен кө ре ген-
ді гін, ал ғыр лы ғы мен біл гір лі гін ту ын ды ла ры ның ар қауы ет кен.
Со ны мен қа тар хан ның кем ші лі гін де бе ті не бас қан ба тыл жы рау
бол ған. «Әй, Абы лай, Абы лай!» ат ты өле ңін де:
Әй, Абы лай, Абы лай!
Се ні
мен көр ген де,
Тұ рым тай дай ұл едің,
Түр кіс тан да жүр едің.
Әбіл мәм бет пат ша ға
Қыз мет ші бо лып тұр едің.
Сен қай жер де жү ріп же тік тің?
Үй сін Тө ле би дің
Түй есін бақ қан құл едің!
Сен
жи ыр ма бес ке кел ген соң,
Ал тын тұ ғыр үс тін де
Ақсұң қар құс тай тү ле дің.
Дәу лет құ сы қон ды ба сы ңа,
Қы дыр кел ді қа сы ңа.
Бақ үйі не тү не дің,
Достарыңызбен бөлісу: