Сатып алу қабілетінің паритеті (ППС) – валюталардың сатып алу қабілетін теңестіру
үшін қолданылатын
валютаның айырбас бағамының деңгейі. ППС тұжырымдамасына сәйкес,
халықаралық бәсеке халықаралық саудаға қатысатын тауарлар мен қызметтердің ішкі және
сырқы бағаларын бір деңгейге әкеледі. Оның негізгі идеясы – бірыңғай баға заңы, яғни кез
келген тауар жалпы нарықта бірыңғай бағаға ие. Бұл заңның маңызы: сыртқы бағаны ішкі
бағаға және керісінше ауыстыруға мүмкіндік беретін екі баға теңдігінің болуы.
Қорытынды 1. Төлем балансы - мемлекеттің әлемдік нарықтағы экономикалық әрекеттерінің
көрінісі, айнасы. Төлем балансына елдің барлық қарым-қатынасының экономикалық сандық
мәні кіреді. Халықаралық валюта қорының анықтамасы бойынша төлем балансы құрамына
мыналар кіреді: 1) Ағымдық операциялар шоты
- тауар мен қызметтер экспорты мен импорты,
таза инвестициядан таза табыстар және таза трансферттік аударымдар; 2) Капитал қозғалысы
мен қаржы операцияларының шоты
- ұзақ мерзімдік инвестициялар (тікелей және қоржындық);
қысқа мерзімдік капиталдар қозғалысы шотына активтермен жасалған халықаралық мәмілелер
кіреді: акция, облигация, жылжымайтын мүліктен түскен табыс және шетелден сатып
алынған активтерге шығындар. 3) Ресми резервтер өзгерісі
– мемлекеттің алтын қоры, әлемдік
баға мен валюта бағамының өзгерісіне байланысты алтын валюта резервін қайт бағалау, елдегі
алтынның бір бөлігін алтын қорына ауыстыру, ХВҚ-ның кейбір елдерге СДР беруі, шетел
валютаның резервін пайдалану.
2. Валюта нарығы
– валюта мәмілелері жасалатын нарық, яғни онда белгілі атаулы
валюта бағамы бойынша бір елдің валютасы екінші елдің валютасына айырбасталады.
Еліміздің ішкі валюталық рыногі қалыптасу кезеніңде. Еліміздің коммерциялық банктері
сыртқы қарыздарын өтегенде рынокқа валютаның айтарлықтай көлемін шығарады. Бұл
ұлттық валютамызға да әсерін тигізеді.