Казақстан республикасы білім жəне ғылым министрілігі


Негізгі əдебиет 1 нег. [78-108], 2 нег. [27-30, 30-38, 40-54]



Pdf көрінісі
бет39/90
Дата19.01.2022
өлшемі2,84 Mb.
#129510
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   90
Байланысты:
Копия baigazieva kasipshilik umk kz

Негізгі əдебиет 1 нег. [78-108], 2 нег. [27-30, 30-38, 40-54]

Қосымша əдебиет  1 қос. [182-186, 189-190]

Бақылау сұрақтары

1. Индукциялық каротаждың ерекшелігі.

2. ИК көмегімен не өлшенеді?

3. ӨП əдісінің диаграммалары бойынша қабат шекаралары қалай анықталады?

4. ӨП пайда болу себептері?

5. ӨП көмегімен шешілетін мəселелер.



7 дəріс. Ұңғымаларды  зерттеудің  радиоактивті  əдістері. Гамма

каротаж (ГК)

Радиоактивтілік дегеніміз –  химиялық элементттің атом ядросында болып

жатқан  табиғи  немесе  жасанды  ионизациялық  сəулелену (ионизирующее

излучение) өрісінің  сипаттамаларын  өлшеуге  негізделген  геофизикалық

əдітердің  бipi. Əртүрлі  элементтердің 230-дан  астам  радиоактивті  изотоптары,

радиоактивті нуклид деп аталатыны бізге белгілі. Менделеев таблицасында 82-

ші  реттік  номерлерінен бастап  ауыр металдар  радиоактивтілігі, бір элементтен

басқаға  айналып  жүреді  жəне  артынан  төзімді  радиоактивті  емес  изотоптарға

айналады.  Негізгі радиоактивті қатар немесе ауыр элементтердің шоғыры уран-

238, уран-235, торий-232 болып табылады. Аталған элементтер (оларды аналық

радионуклидтер  деп  те  атайды) өмір  сүру  уақыты  ұзақ: жартылай  ыдырау

периоды, яғни  атом  санының  екі  есе  азаюына  кететін  уақыт 4,5*10

9

; 7,13*10



8

;

1,39*10



10

,5*10


10

  құрайды. Уран  құрамында  ең  ұзақ  өмір  сүретін  радиоактивті

газ-радон (= 3,82 тəу.) жəне радий (= 1620 жыл) сияқты радионуклидтер кіреді.

Соңынан уран радиоактивті емес радиогенді қорғасынға айналады.




34

Радиоактивті  шоғырынан  басқа, көп  тараған  жалғыз  радионуклиді  бар,

радиоактивті ыдырауы бір актпен бітетін калий-40 (1,4*10

9

 жыл). Бір тұтас жер



қыртысында  концентрациясы  жоғары  үш  радиоактивті  элементтер: уран.

(2,5*10


-4

 %), торий  (1,3*10

-3

 %) жəне  калий-40 (2,5 %). Сондықтан радиометр



осы үш элементтерді өлшейді. Олар тау жыныстарында изоморфты аралас жəне

жеке минерал ретінде кездеседі.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   90




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет