4. Мұнайды сумен тасымалдау жəне кеме арқылы тасымал-
дау.
Су көлігі Каспий теңізінің теңіз аймағының ластану көзі бо-
лып табылады, өйткені оны пайдалану кезінде жанармайдың ағуы
жəне теңізге мұнай, мұнай өнімдері мен синтетикалық беттік-бел-
сенді заттар бар судың төгілуі жүреді.
Кемелерден шығатын шудың жоғары деңгейі теңіз жануарла-
рының тіршілігіне кері əсер етеді, кейбір балық түрлері аң-таң бо-
лып, көші-қон жолдары өзгереді.
5. Екінші реттік ластану.
Каспий аймағындағы экологиялық қауіпсіздіктің жаңа пара-
метрі - бұл қайталама ластану проблемасы. Бұл процесс Каспий
теңізі деңгейінің көтерілуімен байланысты, бұл өндірістік жəне
экономикалық нысандарды су басуға əкеледі. Көптеген улы зат-
тар теңізге түсіп, оның екінші ластануының себебі болады. Осы
процестің нəтижесінде 45 жағалау, мұнай жəне газ кен орындары,
оның ішінде бірегейлер, Қазақстанның жағалау аумағында су та-
сқыны қаупі төнді. Бұл биологиялық əртүрлілікке ғана емес, Ка-
спий теңізінің бүкіл экожүйесіне қауіп төндіреді. Əлемдегі бекіре
балықтарының 90% қоры, көптеген орнитофауна түрлері жəне Ка-
спий итбалығы эндемикалық болып табылатын Каспий теңізінің
фаунасы да қауіп төндіреді (Абиева, 2004), (Кукса, 1994). Аквато-
рияның мұнаймен ластануы - бұл Қазақстанның бірінші кезектегі
130
Достарыңызбен бөлісу: |