Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев


Аяқтың еркін бөлігінің қосылыстары



Pdf көрінісі
бет70/309
Дата23.01.2022
өлшемі2,15 Mb.
#129671
түріОқулық
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   309
Байланысты:
Dosaev Anatomia

Аяқтың еркін бөлігінің қосылыстары 
Ұршық буыны
 
 
Ұршық  буыны
,  articulatio  coxae, 
жамбас  сүйектің  ұршықтық  ойысы  мен  ортан 
жілік  басынан  түзілген.  Ұршық  ойысының  жиегінде  – 
ұршықтық  ернеу,  labrum 
acetabulare,
  орналасқан,  оның  ұршық  ойысы  тілігінің  үстінен  өтетін  бөлігі  – 
ұршық 
ойысының  көлденең  байламы,  lig.  transversum  acetabuli,
  деп  аталады.  Олар  буынның 
конгруэнттілігін арттырады. 
Буын қапшығы ұршық ойысының жиегіне, ортан жіліктің алдыңғы жағында 
linea 
intertrochanterica
-ға, артқы жағында 
crista intertrochanterica
-ның ішкі жағына бекиді. 
Ортан  жілік  мойынының  көп  бөлігі  буын  қуысының  ішінде  орналасады.  Ұршық 
буынын: ұршық ойысының көлденең байламы, ортан жілік басының байламы, мықын-
ортан  жілік,  шонданай-ортан  жілік,  қасаға-ортан  жілік  байламдары  және  дөңгелек 
аймақ бекітіп тұрады. Ұршық буынының ерекшелігі – 
ортан жілік басы байламының

lig.  capitis  femoris
,  болуы,  ол  incisura  acetabuli  және  lig.  transversum  acetabuli-ден 
басталып,  fovea  capitis  femoris-ке  бекиді.  Байлам  синовиалық  қабықпен  жабылған 
Байламның ішінде ортан жіліктің басын қоректендіретін қан тамырлары өтеді. 
Мықын-ортан  жілік  (Бертини)  байламы,  lig.  iliofemorale  (Bertini),
  қалыңдығы  1 
см-дей  болатын  осы  буынның  ең  берік,  мықты  байламы  (300  кг-ға  дейінгі  жүктемені 
ұстайды). Оның дамуы тік жүру қызметімен тығыз байланысты  –  дененің артқа қарай 


109 
 
құлауына  кедергі  болады.  Байлам  мықындық  алдыңғы  төменгі  қылқаннан  басталып, 
ұрышқаралық сызыққа бекиді. 
Қасаға-ортан  жілік  байламы,  lig.  pubofemorale,
  қасаға  сүйектің  жоғарғы 
тармағынан басталып, ұршықаралық сызықтың төменгі бөлігіне бекиді. 
Шонданай-ортан  жілік  байламы,  lig.  ischiofemorale, 
буынның  артқы  жағында 
орналасқан,  шонданай  сүйектің  денесінің  алдыңғы  бетінен  басталып  ортан  жіліктің 
ұршықтық шұңқырына бекиді. Аталған үш байлам буын қапшығымен тұтасқан. 
Дөңгелек  аймақ,  zona  orbicularis, 
–  буын  қапшығының  фиброзды  жарғағының 
ішінде  орналасады,  ортан  жіліктің  мойнын  орап  өтіп,  мықындық  алдыңғы  төменгі 
қылқанның астына бекиді. 
Ұршық  буынының  пішіні  тостағантәрізді,  көпбілікті  буын.  Фронталды  білік 
айналасында  бүгу  (105-120°)  және  жазу  (15°-қа  дейін),  бүгу  кезінде  сан  алдыға,  жазу 
кезінде  артқа  қозғалады.  Сагитталды  білік  бойынша  әкелу  (35°-қа  дейін)  және  әкету 
(75°-қа дейін) қимылдары, вертикалды білік айналасында ішке айналу (пронация) және 
сыртқа  айналу  (супинация)  қозғалыстары  (жалпы  айналу  көлемі  40-45°  шамасында) 
және шеңбер бойынша қозғалу (циркумдукция) іске асады. 
Тіректік  қызметіне  байланысты  ұршық  буынындағы  қозғалыс  көлемі  иық 
буынына қарағанда шектеулі, себебі: ұршық ойысы терең, яғни қосылысатын буындық 
беттер  көлемінің айырмашылығы аз, байламдары жақсы дамыған және буынды күшті 
бұлшықеттер  қоршап  жатады.  Осыған  байланысты  ұршық  буынының  шығып  кетуі 
сирек кездеседі. 
 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   309




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет