Микроэкономика мен макроэкономика Кә сіп кер лікті біртұтас құ ры лым ре тін де
қа рас ты рсақ, заманауи эко но мика лық тео-
рияны екі бөлімге — микроэко но мика мен макро-
эко но мика ға бөлуге болады.
Эко но мика ның жеке тұлға ла ры туралы, ай та лық, «заманауи кә сіп кер » деген — кім, оны не ын та ландырады, ол тұ тыну шы лар дың мә селе ле рін қалай шешеді?» т.с.с. мә селе лер микроэко но ми ка ның зерттеу нысанына жатады. Микроэко но мика
жеке фирмалар мен тұ тыну шылар арасында эко но мика қалай және неліктен қыз мет ете тін ін зерттейді. Микроэко но мика на рық тың жекелеген субъ-
ектілері деңгейінде эко но мика лық шешімдер
қалай және не себепті қабылданатынын — тұ-
тыну шылар та уар ды сатып алу туралы шешімді
қалай қабыл дай ды , ба ға мен та быс тың өзгерісі
о лар дың таңдауына қалай әсер етеді, бала туу
туралы шешімге отбасы та быс ы қалай әсер етеді,
отбасында ақшаны кім табады
(отбасы эко но
мика сы)
; ел дің әр өңірінде не өндіру қажет, бел-
гілі бір елді мекенде тұратын адамдар немен
айналысуы қажет
(аймақ эко но мика сы);
қандай
да бір фирмаға не және қандай көлемде өндіру
қажет, кім оның өнімін сатып алады немесе қыз-
ме тін тұтынады
(фирма эко но мика сы)
; ұқсас та-
уар лар мен қыз мет терді қанша фирма өндіреді,
олар өзара қалай бә се ке ге түседі
(на рық эко но
мика сы)
деген мәселелерді сипаттайды.
Эко но мика ның мәнін, барлық эко но мика лық үрдіс пен құбылыстар арасын да ғы өзара байла нысты қа рас ты рсақ, макроэко но мика
тұр ғы сынан талдаймыз. Макроэко но мика
мә селе ні кең ауқымда қа рас-
ты рады. Ол эко но мика лық жүйе нің, оның сектор-
ла ры ның қыз ме тін біртұтас сипаттайды. Оның
зерттеу нысаны:
1.
ақша жүйесі мен инфляция
(елдегі ақша
айналымы, ұлттық валютаның басқа ел-
дің валютасына шаққан да ғы құны, нақты
бір ақшаға қанша та уар сатып алынатыны,
қанша қыз мет көр се тіле тін і);
2.
жұ мыс сыз дық
(елдегі еңбек етуге қабілетті,
еңбек етуге дайын, бірақ жұ мыс таба алмай
жүр ген халықтың саны);
3.
сыртқы сауда
(ел дің басқа мемлекеттер-
мен, нақты қандай елдермен қандай ба ға-
да немен сауда жасай алатыны);
4.
эко но мика лық өсім
(белгілі бір уақытта
елдегі өндірілген та уар мен қыз мет құны
қаншалық өскені).
Микро және макроэко но мика ның айыр ма шы лығын метафора түрінде былайша көр се туге болады: микроэко но мика тек жекелеген ағаштарды көреді де ар жағын да ғы орманды көрмейді, ал макроэко но мика орманды көргенімен, жекелеген ағаштарды ажырата алмайды. Эко
но
мика теория
сы
ның екі бөлімі де өте
маңызды