Диафрагмалық-қабырга дем алу механизмі

карынның жоғарғы бөлігі көтеріліп, төменге түскен диафрагма 
есебінен кеуде куысы көлденең бағытта кеңиді. өкпенің төменгі бөлігі 
ауамен толтырылады.
Кеуде қуысының кенеюі: 
кеуде куысын ашатын жэне кеуденің 
ұзына бойы келемін артгыратын кабыргааралық бұлшықетгердің 
белсенді жұмыс жасауы нәтижесінде пайда болады. өкпенін ортаңғы 
бөлігі ауаға толады.
Қарынның төменгі жағын тарту 
диафрагмаға тірек болып 
табылады, өкпенің төменгі және ортаңғы бөліктеріндегі ауаның 
жоғары жакқа өтуіне, нәтижесінде өкпенің тұтас ауамен толығуына 
жол ашады.
Дем шығару қалай жүреді? Диафрагма жайлап әлсіреп, кеуде 
куысына қарай көтеріледі, кеуде куысының ұзына бойы көлемі 
қысқарып, қабырға төменге түседі, нэтижесінде кеуде куысының 
көлденең көлемі азаяды. Кеуденің жалпы көлемі кішірейіп, ондагы 
қысым артады да, ауа сыртқа шығарылады.
Фонациялық демнің кэдімгі демнен айырмашылығы неде? Әдеттегі 
дем дем алу және дем шығару мұрын арқылы жүреді. Олар қыска 
болып келеді. Әдеттегі, физиологиялық дем алудың бірізділігі - дем 
алу, дем шығару, үзіліс.
Сөйлеу үшін әдеттегі физиологиялық дем жеткіліксіз. Сөйлеу және 
оку көп ауаны, оның тиімді жүмсалуын жэне дер кезінде кайта 
толтырылуын талап етеді.
Сөйлеу дыбыстары дем шығаруда жасалады. Сондықтан оны 
үйымдастыру свйлеу дем алысы мен дауысты орнатуда, оларды 
дамытуда, жетілдіруде ерекше мэнге ие.
Диафрагмалық-қабырға демін дамыту үшін дем шығарудын 
ұзақтығын 
жаттықтыратын, 
диафрагманы, 
қарын 
жэне 
қабырғаарлалық бұлшықеттерді дамытатын жаттығулар кажет.
Диафрагмалық-қабырга демін дамытуды қарапайым жаттығулар 
жасаудан бастаған жөн.
Шалқадай жатып, мүрын арқылы терең демаяамыз. Сіз ауаның
өкпенің төменгі жсщ бөлігіне цалай топтырыманын, царындагы
бүлшьщеттердің цозгалысын, қабырганың майысуын сезіне стасыз.
Осыны түрып жасап көру керек. Бүнда ауаның өкпенің тек төменгі
жақта жинақталуын цадагалап, оныц кеуде қуысыиыңжогаргы
бөлігіне өтуіне жол берілмеуі тиіс. Ауаны әрдайым төменге царай
жіберу керек.
Дем шығаруды жаттықтыру үшін жаттығулар жасаған жөн.
Мұғалімдердің 
арасында 
табиғатынан 
берілген 
орнатылған 
дауысты адамдар болады, бірақ олар көп кездесе бермейді. Жақсы 
қойылған дауыстың өзі де арнайы жаттығуларсыз уақыт өткен сайын 
бұзылады, ескіреді, сапасы кемиді.
Дегенмен, эрбір адам куатгы, ырғакга, өзгермелі дауысқа ие деп 
айтуға болады.
20

Дауыс 
аппараты 
үш 
бөлімнен 
ту рады: 
генераторлық, 
энергетикалық, резонаторлық.
Генераторлық 
белік 
дыбыстардың 
шулы 
жэне 
тональды 
ажыратылуын қамтамасыз етсе, энергшетикалық жүйе (кеірдек, 
м.үрын қуысы, ауыз қуысы) сөздің қуаттылығы мен үзақтығын 
белгілейді. Ал резонаторлық жүйе (сырткы дем алу механизмі) 
дыбыстың жасалуына қажетті ауаның жылдамдығын және көлемін 
қамтамасыз етеді.
Педагог дауысының ерекшелігі қандай? Бүл, ең алдымен, 
дауыстың қуаттылығы. Дауыстың естілуінің маңызды шарты - оның 
ұшқырлығы. 
Бұл 
терминмен 
ғалымдар дауысты 
белгілі 
бір 
қашықгыққа жіберу жэне оның каттылыгын реттеуді белгілейді.
Дауыстың 

жүктеу/скачать 1,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: