Басқару туралы ғылымның дамуы, басқару ой-пікірінің эволюциясы: менеджменттің шетелдік теориялары мен тұжырымдамалары. «Менеджмент» терминінің анықтамасын көптеген
авторлар
атап
айтсақ,
А.Мескон,
М.Альберт,
Ф.Хедоури
өз
тұжырымдамаларында төмендегідей ұсынады: менеджмент – бұл басқа
адамдардың еңбегін, ой өрісін, тәртіп уәждерін қолдана отырып, алға қойылған
мақсаттарға жете білу ептілігі.
«Менеджмент» түсінігінің мазмұны әр алуан, терең және төмендегідей
аспектілерде қарастырылады:
-
басқару туралы ғылым, ұйым мақсаттарының ең тиімді жетістіктеріне
ықпал ететін жаңа көзқарастардың, әдістердің, технологиялардың ғылыми
ізденісі аясында іске асады;
-
белгілі нәтижелерді, кәсіпкерлік қызмет барысында пайда алуға
бағытталған фирмамен тәжірибелік басқару ретінде;
-
процесс ретінде, яғни бөлек әрекет немесе операция емес, бірақ ұзақ,
кезеңдік қызмет;
-
өзіне белгілі жиынтықты, фирма бөлімшелерінің, сондай-ақ басқару
субъектілерінің құрылымын енгізетін басқару ұйымы ретінде. (Жалпы
айтқанда, менеджмент бойынша әдебиеттерде басқару субъектілері деп тек
басқарушы қызметтерін атқаратын адамдар ғана емес, басқарушы құрылымдар
да танылады);
-
басқару
аппаратының
әртүрлі
деңгейлері
ретінде.
Басқару
проблемалары бойынша әдебиеттерде ғана емес, басқарудың жоғары деңгейін,
жоғары басшылықты белгілейтін «топ-менеджмент» деген термин кеңінен
таралды.
В.П.Симонов педагогикалық менеджментті оқу-тәрбие процесін
басқарудағы қағидаттар, әдістер, ұйымдастыру нысандары мен технологиялық
амалдар кешені ретінде анықтайды. Педагогикалық менеджмент нақты
мұғалімнің
басқарушылық
қызметі
жаңа
әлеуметтік-педагогикалық
жағдайларда өмір сүруге дайын баланың жеке басын дамыту мақсаттарына
бағытталады деп біржақты таяз түсіну қалыптасқан, оның барысында педагог
келесілерді жүзеге асырады:
-
басқаратын объектінің қалпын өзгерту бойынша шешім қабылдау үшін
ақпаратты түрлендіру;
-
оқу-тәрбие процесін қағидаттар, әдістер, құралдар мен нысандардың
өзара байланысты жүйесіндей басқару;
-
оқушылардың еңбегін, зиятын, уәждері мен қажеттіліктерін пайдалана
отырып, қойған мақсаттарға жету;
11
-
білім беру тұжырымдамалары негізінде қабылданатын, жүзеге
асырылатын және адам факторын есепке ала отырып, оқу-тәрбие мақсаттарына
жету процестерін ұйымдастыру және т.б.