Сүйіндік, Сүгірдің
көштері
(М. Әуезов). Байлар қазір
тақырға, шөлғе, тау
мен тасқа
қамалған шақ (Ғ. Мүстафин). Абай жүрегі де
сыр
мен
жырға
толы (М. Әуезов).
Ащы
мен
түщыны
татқан білер,
алыс
пен
жақынды
жортқан білер (Мақал). Осы сөйлемдердегі
Сүйіндік сөзі де Сүгірдің сияқты ілік септігінде (мағынасы мен
қызметінде), сыр сөзі де жырға сияқты, тау сөзі де тақырға,
шөлге, тасқа сияқты барыс септігінде, ащы сөзі түщыны сияқты,
алыс сөзі жақында сияқты табыс септігінде қолданылған. Бірақ
атау септігінің арнайы грамматикалық формасының болма-
уы мағыналық, қолданыс-қызметтік, парадигмалық сипатта-
рын анықтап, айқын сипаттап беруге, екінші жағынан, септік
жүйесінен оның алатын орнын дәл айқындап беруге кедергі
болған. Сондықтан да атау септігінің жалпы септіктер жүйесінен
алатын орны, басқа септік түрлерімен қарым-қатынасы дүрыс
айқындалмай, шатасып кеткен. «Сырт алып қарағанда, септік
жалғауы қатарында аталып отырғаны болмаса, атау септігінің
арнаулы жалғауы жоқ. Дүрысында атау септік деп отырғанымыз
— сөздің
Достарыңызбен бөлісу: |
