Жоспарлау
және дайындық
390
дерді бағалаудың форматы (мысалы, баяндау, кесте, зияткерлік карта),
жиілігі (мысалы, күн саи�ын, апта саи�ын) және фокусы (мысалы, оқу
мақсаттары, жалпы мектеп мақсаты, мұғалімнің кәсіби даму мақсаты)
бои�ынша нұсқауларды орындаи�ды деп күтеді. Әдетте бұл оқу мақсат
-
тары, пәннің мазмұны, оқыту тәсілдері, сыныпты ұи�ымдастыру және
басқару, сонымен қатар оқу үлгерімі туралы кеңестер мен сұрақтарды
қамтиды. Бір университеттің проформасы стажер мұғалімдерден мы
-
наны сұраи�ды:
оқу мақсаттарының қаншалықты жақсы орындалғанын мәлімдеу.
Қиындыққа тап болған балаларды немесе топтарды және күткен нә
-
тижеден асып түскендерді анықтау
және оның себептерін талдау;
сабақтың қаи� қырынан жақсы өткені мен оның себебін ои� елегінен
өткізу
және талдау;
сабақтың қандаи� қырларын жақсарту керектігін талдау мен түсінді
-
ру;
Жоғарыда аталған мәселелерді шешу үшін не
істеу керек және сіз
бұл шараларды қалаи� жүзеге асырасыз?
Баға берудің мақсаты оқушылар үшін де, мұғалімдер үшін де са
-
бақтың құндылығын бағалау. Демек, ол сипаттамадан асып түсіп, қол
жеткізілген (немесе қол жеткізілмеген)
себептерді және одан әрі не
істеу керектігін (оқушыларға да, мұғалімдерге де) талдауға көшуі ке
-
рек. Баға берудің көпшілігі мақсатты үлгіге негізделген, ол «оқушы
-
лар жоспарланған оқу нәтижелеріне қол жеткізді ме» дегенді ои�лау
-
дан басталады. Бұл үлгінің өз артықшылықтары мен кемшіліктері бар.
Ол ықтимал аи�қындықты, құрылымды және бағыттылықты ұсынады,
бірақ сабақтың мақсаттары үшін көрсетілмеген мәселелерді аз еске
-
реді немесе мүлде ескермеи�ді (Cohen
et al.,
2004). Сабақтарда, мысалы,
тосын (кенеттен болған) талқылаудан кеи�ін, оқытудағы күтпеген же
-
тістіктер жиі кездеседі. Ортамерзімді
жоспарларда көрсетілген жал
-
пы мақсаттарға қатысты оқушылардың прогресін (үлгерімін) ескеру
үшін, баға беру сабақтан тыс болуы керек. Баға беру прогресіне оқу
-
шылардың өздері қатысуы керек, ал жақсы мұғалімдер үнемі олардың
пікірлерін ескереді. Сабақтағы ең жақсы баға берудің сипаттамалары
мыналар:
аи�қындық, талдау және нақтылық – маңызды мәселелер алдын ала
анықталады;
жеке тұлғалар мен оқушылар топтарының нәтижелеріне, жетістік
-
теріне
назар аудару;
оқушылардың тәжірибесі мен мұғалімдердің үлесін жақсарту.