308
ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫН ЖҮРГІЗУ: НЕГІЗГІ НҰСҚАУЛЫҚ
шекараңызды кеңеи�теді, бұдан былаи� шетелде тұратын адаммен сұхбат құру-
дың еш қиындығы жоқ. Іс жүзінде бір фокус-топқа әлемнің түкпір-түкпіріндегі
адамдарды қатыстыруға болады. Сонымен қатар сіз бұрындары бетпе-бет сұхбат
алу қиын болған адамдармен (мәселен, есірткі сатушылармен не қауіпті жерде
тұратындармен) сөи�лесе аласыз. Бұл жол шығындарын үнемдеи�тіні анық.
Алаи�да оның кемшін тұстарын да ұмытпау қажет. Мысалы, жедел хабар ал-
масу жүи�есі немесе уеб-камера арқылы онлаи�н сұхбат жүргізсеңіз, сіз адам-
мен компьютер арқылы қарым-қатынасқа түсесіз. Сол себепті сұхбатты қалаи�
жүргізетініңіз туралы ои�лануыңыз керек: қатысушы компьютер, уеб-камера,
жылдамдығы жоғары интернет, Skipe секілді бағдарламаларға қол жеткізуін
қамтамасыз етіңіз; қатысушының техникалық ,біліктілігі/ынтасы бар екеніне
көз жеткізіңіз (қарт адамдар туралы да ои�лаңыз); жылдам хабар алмасуды паи�-
далансаңыз, қатысушылардың жақсы жаза, баса білетініне көз жеткізіңіз; өзара
түсіністік пен сенім орнатыңыз; қажет болса, ұзақмерзімді міндеттемелерді
орындаңыз; үзілістерді бақылаңыз.
Есіңізде болсын, жақсы сұхбаттың немесе фокус-топтың негізгі факторы –
оңаи�лату. Респонденттер өздерін жаи�лы сезінуі керек. Жылдам хабар алмасу,
Skipe немесе уеб-конференция сияқты уеб-коммуникация түрлерін қолданатын
адамдар бұған дағдыланған, сондықтан сұхбат алу кезінде оларға технология
жөнінен проблема туындамаи�ды. Интернетті енді қолдана бастаған немесе
тәжірибесі аз адам үшін онлаи�н сұхбат қиындық туындатуы мүмкін. Бұл бүкіл
сұхбат процесіне кері әсерін тигізеді.
Бірақ бұл – баи�қап көруге тұрарлық жаңалық. Интернеттің жылдамдығы
арта түскен саи�ын, уеб-камера да, баи�ланыс/конференция технологиясы да
одан әрі дамиды, онлаи�н сұхбат алатындар көбеи�еді.
Бұл зерттеудің мүмкіндіктерін арттырып, ғалымдардың сұрақ қою және
жауап алу әлеуетін анағұрлым арттырады.
Фокус-топтың бір топ адамнан алатын сұхбаттан айырмашылығы
кандай?
Бұл екеуі екі бөлек нәрсе. Бір мезгілде бірнеше сұхбат жүргізгенде,
респонденттердің бір-бірінен алшақ кетпегенін қалаи�сыз. Уақытты үнем-
деу үшін көп адаммен сұхбат жүргізесіз. Бұл – ресми сұхбат үшін қолаи�-
лы тәсіл. Бірақ мұның еркін пікірталасты шектеи�тінін есте ұстаңыз. Ал
фокус-топтың мәселесі басқа. Фокус-топта қатысушылардың әуел баста
болмаған ои�ы мен идеясын дамытуға тырысасыз. Мұндағы басты мақсат –
пікірталас барысында тұжырымдалған, тың, тіпті тосын идеялар туғызу.
Достарыңызбен бөлісу: