Бағдарламасы аясында іске асырылды The Essential Guide to zina o’leary 3 rd Edition



Pdf көрінісі
бет61/503
Дата01.04.2022
өлшемі7,43 Mb.
#137498
түріБағдарламасы
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   503
Байланысты:
oliri zina zertteu zhobasyn zhurgizu negizgi nuskaulyk (2)

Оқыту мақсаты
y
Дұрыс сұрақ қоя білудің маңызы

Зерттеу сұрағын қоюдың өте маңызды екенін түсіну 

Зерттеу бағытын анықтап, бағдарды дұрыс ұстану үшін зерттеу сұрағын қол-
дана алу 
y
Бастапқы қадам: тақырыпты анықтау

Тақырыпты анықтауда креативті болу және шабыт шақырудың маңызын 
білу 

Тақырыпқа керек әдебиетті іріктеп алу 

Зерттеу параметрлерін анықтайтын практикалық аспектілерді есте сақтау 
y
Өзекті тақырыптан зерттеу сұрақтарына ауысу

Тақырыпты зерттеуге келетін сұраққа бағыттайтын процесті білу 

Сұрақ әзірлеудің қайталанбалы табиғатын ұғыну 

Зерттеу кезінде гипотезаның қалай және қашан қажет болатынын білу 
y
Дұрыс сұрақ дегеніміз не?

Қойылатын сұрақтардың тиімділігі мен зерттеуге келетінін бағалауға қабі-
летті болу 


53
Зерттеу сұрағын әзірлеу 
Өзім зерттеу сұрақтарын жақсылап әзірлеп алғанды толық қолдаи�мын. 
Зерттеу жобасы үшін оның маңызы өте зор, сіздің сұрақ қоя білу қабілетіңіз 
де соншалықты маңызды. Түптеп келгенде, сұрағыңыз қандаи� екенін анықта-
масаңыз, сұраққа жауап тапқан-таппағаныңызды қаи�дан білесіз?
Есте сақтаңыз, зерттеу жасау – шешім қабылдаи�тын саяхатқа шығу. Шын 
мәнінде, бұл процесс сізден қисынды, бірізді және түсінікті шешім қабылдауды 
талап етеді. Ал қисынды, бірізді әрі түсінікті шешім қабылдаудың межесі қаи�да? 
Зерттеу әлеміне саяхатыңызда табаныңыз тиген жол зерттеу сұрағына жауап 
беруге бір қадам жақындатса, меже де сол жақта деп біліңіз.
Сұрақты нақтылап алмасаңыз, саяхатқа жалғыз шыққан зағип жанның күи�ін 
кешесіз. 
Зерттеу сұрақтары маңызды. Себебі:
 
y
Зерттеу мәселесін анықтайды
. Зерттеудегі дұрыс сұрақ сізге де, оқырмандары-
ңызға да жобаңыз туралы ақпарат береді. Ол тақырыпты ашады (жастар ара-
сындағы суицид, қоршаған орта жағдайының нашарлауы, секуляризация т.б.); 
зерттеудің сипатын анықтайды (ашу, анықтау, сипаттау немесе салыстыру); өзекті 
тақырыпты тауып береді (не, қайда, қалай, қашан, неліктен); концепциялар мен 
көрсеткіштерді анықтайды (табысы, жасы, білімі, жынысы, өзін бағалауы, қорша-
ған ортаны ластауы және т.б.); көрсеткіштер арасындағы байланысты болжайды 
(өзара қарым-қатынас, арту, кему, байланыс, себептер т.б.).
 
y
Шекараны белгілейді.
Зерттеу әлеміне саяхат жасағанда жаңа бағыттарды көре-
сіз, айналма жол мен бұрылыстарға тап боласыз, ал дұрыс сұрақ шекараны бел-
гілеп, жан-жағын сызып алуға ықпал етеді. Жаңа бағытқа тап келгенде өзіңізден 
«Менің сұрағыма мұның не қатысы бар?» деп сұраңыз. Үш ықтимал жауапқа ке-
зігесіз. Олар: 1) қатысы шамалы – мұны қоя тұрайын, кейінгі жобада қарасты-
рамын; 2) біршама қатысы бар – бұл туралы ойлап жүрген болсаңыз, демек, қа-
тысы бар деген сөз (жұмысқа ерекше жаңа леп әкелуі мүмкін); 3) білгім келетін 
нәрсені енді тапқандаймын, бәлкім сұрағымды қайта қарауым керек шығар. 
 
y
Бағдар береді.
Нақты тұжырымдалған зерттеу сұрағы жобаңыздың негізіне ай-
налады. Ол зерделеуге қажет теорияны көрсетеді; оқып, шолу жасауыңыз керек 
әдебиетті нұсқайды; жинауыңыз керек деректер мен қолдануыңыз керек әдіс-
терді ұсынады. Зерттеу сұрағы дұрыс қойылмаса, әдіснаманы нақты анықтау да 
мүмкін емес деп ойлаймын. Не білгіңіз келетінін білмесеңіз, оны анықтау жолда-
рын да ұға алмайсыз.
 
y
Жұмысыңызды бағалаудың негізіне айналады
. Сұрақтар бірізділікті қамтамасыз 
етіп, тұтас зерттеу жұмысының күн тәртібін анықтап қана қоймай, шешім қабыл-
дау процесін бағалауға көмектеседі. Жобаңызға қатысты барлық шешімнің кри-
терийі «Таңдауыңыз зерттеу сұрақтарына сенімді жауап алуға ықпал ете ме, жоқ 
па?» деген мәселеге тіреледі.
Зерттеу сұрақтары – зерттеу процесін зерделеуден, креативтілік пен икемді-
ліктен жұрдаи� қылатын редукционистік құрал дегім келмеи�ді. Мүлде олаи� емес.


54
ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫН ЖҮРГІЗУ: НЕГІЗГІ НҰСҚАУЛЫҚ
Зерттеу сұрақтары ашық әрі барлау жасауға арналғандаи� құралуы керек. Оның 
үстіне зерттеу сұрақтары жобаның бастапқы кезінде өзгеріп, түрленіп, дамып 
отырады. Солаи� болғаны да дұрыс, себебі әдебиеттермен танысқан саи�ын білімі-
ңіз де, ои�лау жүи�еңіз де өзгере береді. Иә, зерттеу сұрақтары зерттеуді анықтап, 
бағыт-бағдар береді; бірақ сол міндеттерді атқаратын сұрақтарды қою және ои� 
елегінен өткізіп, қаи�тадан құрастыру – зерттеушінің міндеті.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   503




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет