83
Этика талаптарына сай, сенім тудыратын зерттеу жүргізу
Айыптамай тыңдау
Бірде ешкімді аи�ыптамаи�, сөкпеи� әңгіме тыңдаудың қаншалықты қиын еке-
ніне куә болдым. Гонконгте семинар өткізетінмін. Сол жердегі студенттерімнің
бірі Австралияға (қазір осы жерде тұрып, жұмыс істеп жүрмін) келіпті. Түскі ас
кезінде әи�елі екеуі 10 жастағы кенже ұлының Ұлыбританиядағы мектеп-интер-
натта оқып жатқанын аи�тты. Балақаи� күн саи�ын телефонмен қоңырау шалып,
мектепті жек көретінін, оқушылар оны нәсіліне бола шеттететінін, кемсітетінін,
тіпті соқтығатынын, сондықтан үи�іне қаи�тқысы келетінін аи�тып, жылаи�ды екен.
Мен «10 жастағы баланы үи�ден соншалықты қашық жерге жіберуге болмаи�ды»
деген ұстанымдағы мәдени ортада өстім, әлі де сондаи� ортада тұрамын. Әрине,
ата-анасы баласының жақсы білім алуын көздегенін жоққа шығара алмаи�мын.
Бірақ олардың шындығы менің шындығымнан, мен қоғам мүшесіне аи�налған
ортаның шындығынан тым алшақ жатыр еді.
Оларды жазғырып, «Баланы ол жаққа жібергенде не ои�ладыңдар?» деп аи�-
ғаи�лап жібермеу үшін біраз күш салдым. Адамдар біреудің жазғырып тұрғанын
бірден сезеді, сондықтан оларды іштеи� аи�ыптаи� түссеңіз, сенімді нығаи�тып,
мәселенің мәніне жете алмаи�сыз. Бұл кезде вербал және беи�вербал ишараларға
сақ болыңыз. Не дедіңіз, оны қалаи� аи�ттыңыз, бет-әлпетіңіз бен іс-қимылыңыз
қалаи� қозғалысқа түсті – бәрі өзара сенімді нығаи�тады не кісіні кері итереді.
Сенімді нығаи�ту мәселесі зерттеу жүргізгенде зерттелушімен тығыз қа-
рым-қатынас орнатуға ықпал етеді. Мысалы, ол сұхбат алғанда өте маңызды.
Сауалнама кезінде де сенімді нығаи�ту немесе сенімнен шығып қалу туралы
ои�ланыңыз. Сіз қолданған сөздер, ұсынған тұжырымдар, жасаған болжамдар
респонденттің ашылып сөи�леуіне не бои�ын аулақ салуына ықпал етеді.
Достарыңызбен бөлісу: