Учебное пособие қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі н. В. Бирюкова
жүктеу/скачать 32,57 Mb. Pdf көрінісі
|
birukova-saulet
| Римдегі императорлық форумдар
(б.з.д. 30 жылдың басы-ІІ ғ.) Империя дәуірінде форумдар кеңейтіліп, ерекше айбындылыққа ие болды. Ең орасан зоры Римдегі Императорлық форумдар бо- лып табылады. Оның ансамблі орналастырылуы жағынан Ежелгі Мысырдың ғибадатхана кешендеріне жақын, кеңістіктің бойлық осімен біршама симметриялы болып саналады. Троян форумы орталық форум болып табылады. Ортасында атта отырған императордың мүсіні бар кең бағанды аула солтүстік- батыстан орасан зор Ульпия базилигімен тұйықталады. Оған латын және грек кітапханалары жанасқан. Олардың арасында биіктігі 5,5 м мәрмәр текше негізде тұрған атақты Троян бағанасы орналасқан. Бұл биіктігі 33 м дорийлік әсембаған, бағананы бұрала оралған түрлі түсті бедерлі 17 мәрмәр барабаннан тұрады. Онда Дакия соғысының жеңімпаз-жауынгерлері бейнеленген (2500 мүсін, оның ішінде 90 мүсін императордікі). Бағана ішінде – 185 сатыдан тұратын бұрамалы баспалдақ, қабырға қалыңдығы – 1,80 м. Троян форумы бірнеше ондаған жылдар бойы салынып, 112-117 жылдары аяқталды (23-сурет). Императорлық форумдар кешеніне: 1. Атта отырған Троян мүсіні, Троян бағанасы, Троян ғибадат- ханасы және Ульпия (112 ж) базилигі бар Троян форумы (126 х 126 ж); 2. Юлий Цезарь форумы – Август тұсында іскери мәмілелерге арналған таберна-биржалар салынған сауда орындары (б.з.д. 46 ж.); 3. Марс Ультор ғибадатханасы және демалуға арналған аркала- ры бар Август форумы (б.з.д. 2 ж.); 66 23-сурет 4. Роман форумы – бұл қалқалы базар алаңы (өте нашар сақталған); 5. Нерв форумы; 6. Мир ғибадатханасы бар Мирдің өтетін форумы (70 ж.) жата- ды. Форумдарға империяның негізгі жолдары апарады, онда жеңіс жорықтарынан кейін салтанатты шерулер өткізілді. Қолбасшылар- дың құрметіне жолдарға және алаңға кіреберіс жерлерге салтанатты аркалар қойылды. Салтанатты аркалардың сәулеттік түрі ғимараттың салтанат- ты есігінен – бетше босағалардан басталады. Римде салтанат- ты аркалардың бірнеше түрлері жасалды – бір аркалы аралықты қарапайым көлемдегі қабырғадан (Тит аркасы (81 ж.)) сән- салтанатты үш аралықтыға дейін (Римдегі Константин аркасы). Ар- каларда басқа елдердің ұрланған сәулет ескерткіштерінің бөлшектері пайдаланылды. Аркалар қолбасшылардың ескерткіштері болып та- былады, жеңістің құрметіне тұрғызылып, форумның салтанатты есігінің рөлін атқарды. Рим сәулетінде театрлар мен амфитеатрлар құрылысы ерекше орын алды. Рим театрларының грек театрлары- 67 нан басты айырмашылығы Римде таулардың табиғи баурайы болған жоқ. Амфитеатрлар жасанды түрде көтеріліп, қоршалды. Адамдар- ды көшіру сақиналы фойе көмегімен жүзеге асырылды. Марцелла театры (б.з.д. 11-14 ж.) римдіктердің ең ірі театры болып табылады. Бұл театрда алғаш рет дөңгелек емес, жарты шеңберлі орхестра қолданылды. Ойын алаңы ретінде Грекиядағы сахнамаңдайша сияқты емес, артында әжетханасы мен қоймасы бар, қосымша бөлме орналастырылған ұстынтізбекті сахна қалтасы қолданылды. Римдік ерекше имараттар сопақ амфитеатрлар болып табылады, олардың ішіндегі ірісі Флавий театры, көбінесе, Колизей деп атала- ды. жүктеу/скачать 32,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|