331
дәрмектердің, иондағыш сәулелердің, кортикостероидтық
гормондардың
әсерлерінен
дамиды.
Организмге
әртүрлі
ауырпалықтар түскенде көрсетілген гормондардың өндірілуі
тым
көбейіп
кетеді.
Сонымен
бірге
иммундық
жүйе
жасушаларының
белсенділігі
төмендеуі
олардың
сыртқы
беттерімен байланысатын немесе іштерінде жиналып қалатын
заттардың
әсерлерінен
де
байқалады.
Бұл
заттарға
аутоантиденелерді, цАМФ, простагландиндерді т.б. қабыну
дәнекерлерін,
кейбір
цитокиндерді,
өспелерді
жоятын
факторды жатқызуға болады.
Осылармен қатар, салдарлық иммундық тапшылықтардың
дамуына әсерленетін немесе жауап қайтаратын (эффектор)
жасушалар мен тежегіш (супрессор) жасушалардың, CD4
+
және
CD8
+
корецепторлары бар Т-лимфоциттердің, Т
х
1 мен Т
х
2
жасушаларының арақатынастарының өзгерістері әкеледі. CD4
+
/ CD8
+
арақатынасы иммундық реттегіш көрсеткіші деп
аталады. Бұл арақатынастың төмендеуі CD4
+
корецепторы бар
лимфоциттердің азаюынан немесе CD8
+
корецепторы бар
жасушалардың көбейіп кетуінен болады. Бірінші жағдай CD4
+
Т-хелпер (жәрдемші) жасушаларының азаюы айырша бездің
қызметі бұзылудан байқалады. CD8
+
корецепторы бар
лимфоциттердің көбеюі супрессор (тежегіш) жасушалардың
артып кетуін көрсетеді. Т
х
1 және Т
х
2 түрлеріндегі
жәрдемші
(хелпер)
жасушалардың
арақатынасы
өзгеруі
иммундақ
қорғаныстың
жасушалық
немесе
сұйықтық
тетіктерінің басымдылық жақтарын сипаттайды. Салдарлық
иммундық тапшылық дамуына жиі әкелетін аурулардың ішінде
өкпенің
созылмалы
бейспецификалық
дерттерін,
кейбір
эндокринопатияларды, күйіктік ауруын, бүйрек қызметінің
созылмалы жеткіліксіздігін ерекше атауға болады. Жұқпалы
аурулардың ішінде вирустық жұқпалардың маңызы өте зор
болады. Өйткені вирустар Т-лимфоциттеріне өте үйір болып
келеді. Салдарлық иммундық тапшылық дамытатын арнайы вирус
бар. Оны адамның иммундық тапшылықтық вирусы (АИВ-1)
(ағылш. Human immunodeficiency virus –HIV-1) делінеді. Осы
вирустың әсерінен адамда жүре пайда болған иммундық
тапшылықтық синдром (ЖИТС) дамиды.
Достарыңызбен бөлісу: