Функциональная грамотность важнейшее условие повышения качества образования

197 
Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319-III «Білім туралы» Заңында 
(19.04.2019ж. берілген өзгерістері мен толықтыруларымен) көрсетілгендей оқушылардың жан-
жақты білім алуына барлық жағдайды жасауымыз керек. Ал, білімнің бастауы бастауыш 
буыннан бастау алатыны анық. Сондықтан,бастауыш буын кезеңіндегі оқу үдерісіне ерекше мән 
беріп, оқу нәтижелерін арттыру мәселесін басты назарға алған жөн. Осыған орай, мақала 
тақырыбының өзектілігі бастауыш сынып оқушыларының оқу үдерісі мен оқу нәтижелерін 
арттырумәселесін шешумен айқындалады. 
Бастауыш сынып оқушыларының оқу нәтижелерін арттыру мәселесі әлемнің барлық 
елдерінде өзекті болып табылады. Бастауыш сынып оқушыларының оқу нәтижелерін арттыру 
үшін білім сапасын көтеруіміз қажет.
Ал, білім беру сапасы дегеніміз-оқушылардың, қоғамның және білім алушылардың 
қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын білім беру нәтижелерінің маңызды қасиеттері мен 
сипаттамаларының жиынтығы. 
Білім беру сапасы келесілер арқылы анықталады: 
Педагогтердің жоғары кәсіби деңгейі; 
Оқушыларды оқытуда жайлылықты қамтамасыз етуі; 
Оқушылардың білімінің беріктігі; 
Санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтау; 
Мектептің материалдық-техникалық қамтамасыз етілуі. 
Бастауыш мектепте оқытудың негізгі мақсаты-әр баланы қысқа уақыт ішінде үлкен 
көлемде ақпаратты игеруге, түрлендіруге және практикалық іс-әрекетте қолдануға үйрету. 
Сабақты оқытудың негізгі нысаны ретінде мойындай отырып, біз оны одан әрі жетілдіру 
жолдарын үнемі іздейміз. Ендеше, білім сапасының компоненттеріне төмендегілер жатады: 
білім беру салалары бойынша оқушылардың сапалы білім алуы; 
оқушылардың жалпы білім беру дағдыларын қалыптастыру сапасы (оқулықпен, мәтінмен жұмыс 
істеу, жоспар құру, талдау, қорытынды жасау және т. б.); 
мектеп оқушыларының білім сапасы (арнайы әдістемелер бойынша қадағаланады); 
оқушылардың жеке басының даму сапасы (эмоционалдылық, ерік-жігер, танымдық 
қызығушылық, мотивация және т.); 
әлеуметтік бейімделудің сапасы. 
Оқу нәтижелерін арттыру үшін оқу іс-әрекеті қандай компоненттерден тұратынын түсініп, 
мұғалім келесілерді басшылыққа алуы тиіс: 
оқушылардың мақсат қоюы; 
олардың іс-әрекетін ынталандыру; 
оқушылардың біліктерін қалыптастыру; 
«мұғалім-оқушы» кері байланысын құру»; 
мәселелік жағдайларды жасау; 
білім беру процесінің барлық қатысушыларының өзін жайлы сезінуіне жағдай жасау. 
Конфуций былай деген: «білімге үш жол жетелейді: ойлау жолы – ең асыл; еліктеу жолы – ең 
оңай жол және тәжірибе жолы – ең ащы жол». Ендеше, бастауыш сынып оқушыларының оқу 
нәтижелерін арттыру үшін біз бірден осы үш жолмен жүруіміз керек.
Бастауыш мектепте қолданылатын технологиялар мен әдістер: 
жеке тұлғаға бағытталған білім беру технологиясы; 
деңгейлік саралау технологиясы; 
ойын оқыту технологиясы; 
жүйелік-әрекеттік тәсіл технологиясы (мәселелік оқыту); 
жобалау қызметі; 
денсаулық сақтау технологиялары; 
ақпараттық-коммуникациялық технологиялар. 
Сабақтың тиімділігін арттырудың маңызды құралы-сабақтағы іс-әрекеттің әртүрлілігі. 
Оқушыларға сабақта оқу процесін жандандыру мақсатындаәртүрлі әдіс-тәсілдер қолданылатын 
болса, баланың оқуға деген ынтасы артып, ол білімді жақсы меңгереді.
Бастауыш сынып оқушыларының оқу нәтижелерін арттыру мәселесін зерделеу 
мақсатында өзімнің қызмет атқаратын мектебімнің мұғалімдерінен шағын сауалнама алдым. 

198 
Ондағы сауалнама бастауыштағы оқу нәтижелерін арттырудың тиімді жолдары бойынша 
мұғалімдердің көзқарастарын анықтау еді. Сауалнамаға қатысқан мұғалімдердің жауап 
нәтижелері төмендегі суретте бейнеленген (1-сурет). 
1-сурет. Бастауыш сынып оқушыларының оқу нәтижелерін арттыруға әсер ететін факторлар 
Сауалнама нәтижелерінен көріп отырғанымыздай, мұғалімдердің басым көпшілігі оқу 
нәтижелерін арттыру тікелей оқушының өзінің дайындық деңгейіне байланысты деп ойлайды 
екен.
Қазақтың тұңғыш педагогы Ыбырай Алтынсарин балаларға сабақты қызықты, тартымды, 
әрі түсінікті етіп берген екен. Мәселен, діни мектептерде молдалардан сабақ алған балалар бір 
жылда әзер хат таныса, Ыбырайдың оқушылары небәрі үш айдың ішінде хат танитын болған. 
Осы айтылғаннан-ақ білім сапасының жоғары болуы, оқу нәтижелерінің артуы тікелей мұғалімге 
байланысты екеніне көзіміз жетеді. Ендеше, оқушыны сабаққа қызықтырып, оның білімге деген 
құштарлығын оятатын мұғалімдер, яғни біздер боламыз. Ендеше, оқу нәтижелері бойынша 
жоғары жетістіктерге қол жеткізгіміз келсе, ең алдымен өзімізден бастайық.
Сонымен, оқу нәтижелерін арттыру үшін бастауыш сынып мұғалімі келесілерді 
басшылыққа алуы тиіс: 
сабақтарда және сабақтан тыс уақытта заманауи инновациялық әдістемелерді, оқу сабақтарын 
ұйымдастыру мен өткізудің жаңа формаларын қолдану; 
өзінің кәсібилігін арттыру үшін әдістемелік тұрғыдан өзін дамыту және басқа педагогтармен 
тәжірибе алмасу; 
сабақтарда 
заманауи 
педагогикалық 
технологияларды, 
ақпараттық-коммуникациялық 
технологияларды кеңінен қолдану; 
ғаламтор желісінің мүмкіндіктерін белсенді түрде қолдану арқылы кәсіби біліктілігін үздіксіз 
жетілдіру. 

жүктеу/скачать 12,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: