ә) Ілік септік жалғауында тұруға тиісті зат есім сөзі жалпы есім болса да,
тәуелдік жалғаулы сөзбен екі араға өзге сөздер тусіп, алшақтап тұрса, ілік
жалғаулы сөз ашық түрде қолданылады. Мысалы:
1)
Детдомның
бұрынгы балалары Бораш екеуімізге менсінбей қарап,
Шегенге қулыгы аралас қауіп көзімен қарап отырғандығын Мария апай аңдап
қалған екен. (Ғ. Мүсір.)
2)
Сойқаннан аман қүтылған
колхоздың
ақтылы қойы
қайта тоқырап, көктемнің тырбақ көгіне құныға оттай бастаған. (Ғ. Сл.) 3.
Қазақтың
сахарадағы тұрмысы осындай қиын шытырман. (М. Ә.)
Бұл
сөйлемдердегі
детдомның, колхоздың, қазақтың
деген ілік жалғаулы
аныктауыштардың ілік жалғауы қосымшасын түсіріп айтуға болмайды.
Өйткені тәуелдік
жалғаулы сөзбен екі араға
бұрынғы, ақтылы, сахарадағы
деген сөз келіп, ілік жалғаулы анықтауыш пен тәуелдік жалғаулы анықталушы
сөзі бір-бірінен алшақтап тұр. Бұл сөздер болмаса,
детдом балалары, колхоз
қойы, қазақ тұрмысы
деп айтуға болар еді.
б) Ілік жалғаулы сөз жалпы есім болып, тәуелдік
жалғаулы сөзбен тіркесе
айтылса да, ілік жалғаулы сөздің алдында өз анықтауышы болса, ілік
септік
жалғау қосымшасын түсіріп айтуға болмайды. Мысалы:
1.
Достарыңызбен бөлісу: