-мақ, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пек жұрнақтары жалғанып, бұлардан соң жіктік жалғаудың қосымшасы жалға-ну
арқылы жасалады. Мысалы:
оңда+мақ+пын, жөнде+мек+сің, қаз+бақ- +пын, үз+бек+сің, сат+пақ+пын, кет+пек+сің. Мақсатты келер шақтың жіктелу үлгісі жақ
жекеше
көпше
I
II
III
сат
пақпын , кет
пекпін сат
пақсың, кет
пексің сат
пақсыз, кет
пексіз сат
пақ, кет
пек сат
пақпыз , кет
пекпіз сатпақсыңдар, кет
пексіңдер, сат
пақсыздар, кет
пексіздер сат
пақ, кет
пек жұрнақтарынан соң
–шы, -ші жұрнақтары жалғанып та айтыла береді.
Мысалы:
бар+мақ+шы+мын, айт+пақ+шы+сың, қаз+бақ+шы+мын, кел+мек+ші+сің т.б. Мақсатты келер шақтың болымсыз түрін жасау үшін
–мақ, -мек, -бақ, -бек, пақ, -пек жұрнақтары жалғанып негізгі етістіктен соң
емес сөзі тіркесіп
айтылады да, жіктік жалғаудың қосымшасы сол көмекші етістікке жалға-нады.
Мысалы:
Мен бармақ (бармақшы)
емеспін, сен (айтпақшы)
емессің. Ол келмек (келмекші)
емес. т.с.
3.
Ауыспалы келер шақ. Сөйлемдегі өзге сөздерге байланысты бірде осы шақтық, бірде келер шақтық ұғым тудыратын етістіктің түрі а у ы с п а л ы к е л е р ш а қ деп аталады. Ауыспалы келер шақтың жасалуы ауыспалы осы шақта айтылғандай.
Тұлғалық жағынан бұл екеуінің ешқандай айырмасы жоқ. Бір грамматикалық
тұлға бірде осы шақтың, бірде келер шақтың ұғымын беретін болғандықтан,
ауыспалы деп аталады. Бұл тұлғаның сөйлемде қай шақты білдіріп тұрған-
дығы сол сөйлемдегі мезгілдік ұғымы бар өзге сөздер арқылы беріледі, айқы-
ндалады. Мысалы:
Мен Алматыдағы жолдасыма хат
