Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 Ә. Ізтаев, К. Б. Байболов
жүктеу/скачать 16,75 Mb. Pdf көрінісі
|
(K)Ізтаев Ә. Жарма және жарма концентраттары технологиясы
| 83-сурет
. Дән сызаттануын анықтауға арналған ДМ3 құралы 1 – есептегіш; 2 – айна; 3 – линза; 4 – диафрагма; 5 – жылжымалы кассета; 6 – жарықтысүзгі; 7 – окуляр; 8 – конденсатор; 9 – шам. Ірілік және майда дәндердің мөлшерін (МЕМСТ 13586.281) шөп шаламды және дәнді қоспалар мөлшерінің есебімен анықтайды. Ірілікті анықтауға арналған електердегі кетімдерді және майда дәндерді бөлуге арналған електен өткен өтімді шөпшаламды және дәнді қоспалардан тазартып өлшейді. Нәтижелерді пайызбен келтіреді. Жақсы технологиялық қасиеттерге ірі және тегіс дән ие. Ірі дәнде яд ро жақсы жетілген және гүлді қабықшалар ядроны тығыз қоршамайды, сондықтан қауызсыздау кезінде жеңіл бөлінеді. Майда дәндердің бо - луы жармадағы қауызсыздалмаған дәндер пайызын арттыруы мүмкін, сондықтан кейбір жарма дақылдарының стандарттарында майда дәндерге (сұлы, арпа) шектеу қойылған. Жарма зауыттарында қолданылатын дәнге қойылатын шектеуіш кондициялар 80кестеде келтірілген. Кестедегі көрсетілген сапа көрсеткіштерімен қатар, арпа дәні үшін бір литр дән массасы 605 г/л кем болмауы қажет. Күріш дәнінде эндоспермі сарғайған дән мөлшері 5% дан, ал глютинозды дәндер – 2%дан аспауы қажет. Тары тәрізді (қурмақ, сулуф) дәннің мөлшері 1,5%дан аспайтын нормамен шектеледі. 278 80-кесте Жарма зауыттарына келіп түсетін дәнге қойылатын шектеулік кондициялары Көрсет кіштер Дақылдар Кү ріш Қара құмық Тары сұлы арпа жүгері Бұр шақ қатты бидай Ылғал дылық, % 15,5 14,5/ 16,0 13,5/ 15,5 13,5/ 15,5 14,5 15,0 15,0 14,5 Шөп шаламды қоспа, % 2,0 3,0 3,0 2,5 2,0 2,0 1,0 1,5 Соның ішінде: минералды қоспа 0,2 0,2 0,2 0,3 0,2 0,3 0,3 жұмыр тас 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 зиян қоспа – 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 – 0,2 қастауыш пен күйе – – – 0,1 0,1 0,15 – 0,1 кекіре, вязель (бірге неме - се бөлек) – – 0,02 0,02 0,05 0,10 – 0,05 қарамықша – – – 0,2 0,3 – – 0,5 бүлінген дәндер 0,5 0,5 0,5 0,4 0,3 0,5 0,5 0,2 Дән қоспасы 2,0 3,0 6,0 3,0 2,0 2,0 3,0 5,0 Соның ішінде майда дәндер – – – 5,0 5,0 – – – Таза ядро (кем емес), % – 71,0 74,0 63,0 – – – – Ескерту: Қиғаш сызық арқылы кептіргіштері бар жарма зауыттары - на жіберуге болатын дәннің ылғалдылығы көрсетілген Келіп түскен дәнді басқада астық өнімдері саласының өндірістегідей тип, типше және сұрыптары бойынша жоспарға сәйкес, сондайақ негізгі сапа көрсеткіштері бойынша: ылғалдылық, ластануы, таза яд роның шығымы, қиын бөлінетін қоспалардың болуы, бүлінген және 279 қауызсыздалған дәндер, ірілік, біркелкілік және майда дәндердің мөл шері бойынша орналастырады. Ылғалдылығы бойынша бөлек құрғақ дәнді және кептіруді қажет ететін дәнді орналастырады. 1%ға дейін шөпшаламды қоспасы және 12% дәнді қоспасы бар дәндерді осы қоспалардың мөлшері жоғары дәндерден бөлек орналастырады. Жарма шығымын анықтаудың негізгі көрсеткіш дәндегі таза ядро мөлшері болып табылады, сондықтан дәнді орналастырғанда осы көрсеткішті ескереді (81кесте). 81-кесте Таза ядро шығымы Дақыл Шығым, % төмен орташа жоғары Тары 74 7576 76 Қарақұмық 71 7375 75 Сұлы 63 6465 65 Күріш 74 7576,5 76,5 Тары және қарақұмық дәндерін олардың ірілігіне сәйкес орналасты - рады (82кесте). 82-кесте Тары мен қарақұмық дәндерінің ірілігі Дән Тары Қарақұмық өлшемдері 1,6х20 мм саңы лаулы електегі қалдық, % 4 мм саңылаулы електегі қалдық, % Ірі 80нен артық 60тан артық Орташа 4080 60 Майда 40тан төмен 40тан төмен Дәнді біркелкілік категориясы бойынша орналастырады, біркелкілік бойынша айырмашылық 10%дан артық болмауы керек. Сұлы мен арпа - да 5%ға дейін және одан артық майда дәндердің мөлшері бар партиялар - ды бөледі. Бүлінген дәндері бар партияларды 0,5%ға дейін, 0,5тен 1% ға дейін топтарға бөле отырып бөлек орналастырады, ал 1%дан жоғары болғанда 1% айырмашылығы бар бүлінген дәндері бар топтарға бөледі. 280 Қауызсыздалған дәндері бар партияларды бұл дәндер 1% мөлшерінің интервалымен топтайды. Қызыл жемісті және тұқымды қабықшалары бар күріш дәндері болған жағдайды 2%ға дейін және одан артық осындай дәндердің мөлшері бар партияларға, сондайақ 5%ға дейін және 5%дан артық эндоспермі сарғайған дәндерді партияларға бөледі. Глютинозды дәндер қоспасы бар күріш дәндерінің партияларын басқа дәндерден бөлек орналастырады. 5%ға дейін, 510%ға дейін және 10%дан жоғары топтарға бөле от - ырып сынған және жарылған ядролары бар күріш дәндерінің партияла - рын бөлек орналастырады. Қиын бөлінетін, зиянкестермен зақымдалған, қызған, газдалған, өткен жылдағы жиналған дәнді және т.б. бөлек орналастырады. жүктеу/скачать 16,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|