Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 Ә. Ізтаев, К. Б. Байболов



Pdf көрінісі
бет129/161
Дата14.06.2022
өлшемі16,75 Mb.
#146530
түріОқулық
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   161
Байланысты:
(K)Ізтаев Ә. Жарма және жарма концентраттары технологиясы

12.6 Жарма сапасын бақылау
Жарма сапасын бағалау үшін, біріктірілген және орташа үлгілер құру 
үшін нүктелік үлгілерді алады.
Лабораторияға келіп түскеннен кейін орташа үлгіні қарап және 
тіркейді. Жарма сапасының көрсеткіштері келесідегідей кезекте 
анықтайды: ылғалдылығы, түсі, иісі, дәмі, қышырлығы, зиянкестермен 
зақымдалуы, металлмагнитті қоспалар мөлшері, жарма ірілігі немесе 
нөмірі, қоспалар мен сапалы ядролардың мөлшері, ал жарманың бөлек 
түрлерінде – күлділігі.
Ылғалдылық
. Жарма ылғалдылығын анықтау үшін шамамен мас
-
сасы 100 г үлгіні майдалайды, майдалау дәрежесін №08 елек өтімі бо­
йынша бақылайды, ол аршылған бұршақ үшін 50%­дан кем болмау керек, 
сұлы жармасы үшін – 60%, ал қалған барлық жармалардың барлығына 
– 75%. Сосын ылғалдылықты дәнге қабылданған стандартты әдіс бо­
йынша анықтайды.
Жарма түрі бойынша әртүрлі түрде ылғалдылық нормаланады: тары, 
қарақұмық жармасы – 14%­дан артық емес, сұлы – 12,5%, күріш – 15,5%, 
арпа – 15%.


301
Түсі.
Үлгінің бір бөлігін қара қағаз немесе қара тақта бетіне жұқалап 
себеді және күндізгі шашыраңқы жарықта түсін анықтайды. Жарма түсі 
оның тауарлық түрін көрсетеді. Жарманың әр түрі өзіне тән түске ие, 
ол дәннің түріне, сапасы мен технологиялық үдерістердің жүргізілуіне 
байланысты. Жарманы сақтаудың жағымсыз жағдайларында түсі өзгеруі 
мүмкін.
Сұлы жармасы сұр­сарғыш немесе боз­сары түске боялған. Қарақұмық 
жармасы сары немесе жасыл реңкті ақ түске ие, ал гидротермиялық 
өңдеуден кейін әртүрлі реңкті қоңыр түске ие болады. Бұршақ жарма
-
сы өндірілген бұршақ типіне байланысты сары немесе жасыл түске ие. 
Бұршақ жармасында басқа түсті ядро қоспалары 7%­дан аспауы керек.
Жүгері жармасы өңдірілген дәннің түсіне байланысты ақ немесе сары 
түсті болып келеді. Қатты бидайдан өңдірілген бидай жармасы сары (ян
-
тарлы) түске боялған. Арпадан алынған жарма сары немесе жасыл реңкті 
ақ түске ие. Күріш жармасының түсі ақ болып келеді. Гидротермиялық 
өңдеуге түскен дәннен алынған жарма кремді түсті болуы мүмкін. 
Тарының түсі сары. Ашық­сары түсті тары жақсы болып есептелінеді. 
Ол жоғары дәмдік бағаға ие. Органолептикалық әдістен бөлек тарының 
түсін анықтау үшін химиялық әдісті қолданады – тарыдағы кароти­
ноидты пигменттер мөлшерін анықтайды.
Анализ жасау үшін жарма үлгілерінен массасы 8г өлшендіні бөліп 
алады және оны 50 мл цилиндрге салады. Цилиндрде тығыздалған 
тығын болуы керек. Өлшендіге суға қанықтырылған 40 мл қалыпты бу
-
тил спиртін құяды және 24­30°С температурада 16 сағат тұндырады. 
Тұндырудан кейін қоспаны қатпарлы сүзгіш арқылы сүзеді, цилиндрді 
5­6 мл бутил спиртімен шаяды және сүзгішке төгеді. Сүзүден кейін 
өлшем цилиндрінде фильтрат көлемін 40 мл­ге дейін бутил спиртімен 
жеткізеді, араластырады және көк түсті жарық фильтр 30мм кюветаны 
қолдана отырып фотоэлектроколориметрде колориметрлейді.
Каротиноид концентрациясын (мг%) келесі формуламен есептейді:
мұндағы: V – каротиноидтердің бутил ерітіндісінің мөлшері, мл; h
2
– ко
-
лориметр көрсеткіші (сыналатын ерітінді); h
1
– колориметр көрсеткіші 
(стандартты ерітінді); m – жарма өлшенді массасы, г.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   161




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет