29
8-сурет
. Ауа ағынында бидай дәніне әсер ететін күштер
Жеңіл заттар, олардың көрсеткіші G< R болған жағдайда, ауа ағымы
алып кетеді, ал G > R қатынастағы ауыр заттар (дән) төмен түседі. Егер
G = R қатынаста болса, онда зат қалқу жағдайында болады, оны қалқу
жылдамдығы деп атайды.
Ауа ағымымен бірге ұшатын дәнге әсер ететін қысым күші оның фор
-
масына, өлшемдері және оның ауа ағымына салыстырмалы орналасуы
(миделево қиынды ауданы барлық проекцияларында тұрақты ас бұршақ,
шар тәрізді тары дәндерінен басқалары) және ауаның салыстырмалы
жылдамдығы аэродинамикадан белгілі. Ол күшті Ньютон формуласы
бойынша есептейді:
мұндағы:
F
M
– заттың ауданының жазықтыққа проекциясы, әдеттегі
салыстырмалы жылдамдықтың (мидельді қиындысы) векторына, м
2
;
v
0
– сүйір заттың және ағымның салыстырмалы жылдамдығы, м/с;
–
аэродинамикалық
кедергі коэффициенті;
p
–
ауаның тығыздығы, кг/м
3
.
Ауа ағымы жазықтық жағдайда әсер еткенде дән G және R күштері
әрекеттерінде болады, тек олар белгілі бұрышта әсер етеді (8 бсурет).
Астық парабола бағыты бойынша тең әрекетпен жылжиды. Заттың
тік құлауы G және R күштерінің қатынасына тәуелді келеді, ал оны
төменгі қатынас бойынша анықтайды. Бұл қатынасты ұшу коэффициенті
деп атайды. Жазықтық ауа ағымы
заттардың ұшу коэффициенті
айырмашылықтарына байланысты дәнді фракцияларға бөледі.
30
Қоспадағы компоненттердің қалқу жылдамдықтары айырмашылығы
олардың бөлінуінің негізі болып табылады. Осы айырмашылық көп бол
-
са сұрыпталатын қоспаның бөлінуі айқындала түседі, яғни үдеріс тиімді
болады (4кесте).
4-кесте
Жарма дақылдары үшін
кедергі
коэффициенті k және қалқу
жылдамдығының v орташа мәні
Дақыл
k
v
Тары
0,045 – 0,073
0,7 8,8
Қарақұмық
–
7,4 – 9,0
Сұлы
0,169 – 0,300
7,1 – 9,1
Арпа
0,191 – 0,272
8,4 – 10,8
Бидай
0,084 – 0,650
8,9 – 11,5
Күріш дәні
0,190 – 0,229
7,5 – 11,2
Ас
бұршақ
–
14,5 – 17,5
Жүгері
0,162 – 0,236
12,5 – 14,0
Жасымық
0,359 – 0,601
8,3 – 9,8
Достарыңызбен бөлісу: