392
6 бөлім. Кеуденің клиникалық анатомиясы
ж ән е тиім ді әдіспен сегм ент р езек ц и я сы н ж а са у ға м ү м к ін д ік бере-
ді. С егменттік бронх пен а р тер и я көбінесе дербес к елед і. Б ір а ң ве
налар көрш і сегм енттерге о р тақ болы п, сегм енттер арасы н ш ектеп
ж атад ы .
Ө кпенің үш бетін аж ы р атад ы :
facies co sta lis, facies m e d ia stin a lis
ж ән е
facies d ia p h ra g m a tica
(basis p u lm o n is).
О лардан басңа өкпе
үш ы
(a p e x )
а ж ы р аты л ад ы .
Ғ. costalis
— ң аб ы р ған ы ң
іш к і беткейі-
не ңар ап түрған ө кп ен ің дөңес беті.
Ғ. m e d ia stin a lis — ө
к п ен ің кеуде
орталы ғы н а ң ар аған ойы ң беті. А ғзан ы ң осы бетінің ор тал ы ғы н д а
бронх пен қ ан там ы р л ар д ы ң өкпеге к ір е тін ң а қ п а
( h ilu s p u lm o n is )
орналасңан. С келетотоп иялы ң түрғы бойы нш а —
h ilu s p u lm o n is V,
VI, V I I
кеуде о м ы р тқ ал ар ы н ы ң деңгейінде болады .
Оң ж а ң ө кп ен ің м еди асти налды бетінде (6.11 а, б суреттер) оң
ж аң ж үр ек ш е (ж ү р ек ш е ң үлағы ) ж а т ат ы н ойы ң
fo ssa cardiaca dex-
tra
бар. Ж оғары ң ар ай б ағы тта о й ы қ ж ү л геге ай н ал ад ы —
su lcu s
venae cavae superior.
Өкпе ү ш ы
ай м ағы н д ағы о й ы ң та
a. subclavia
d e x tr a -нъщ
орны бар.
H ilu s -тщ
ар ты н д а, ө к п ен ің іш к і бетінде өңеш
орны ны ң ж үлгесі —
sulcus esophagus
көрін еді. Сол ж а ң ө к п ен ің іш к і
бетінде, (6.12 а, б суреттер) h ilu s пен өкпе б ай л ам ы н ы ң алд ы н д а,
сол ж а ң ж ү р ек ш е ж а тат ы н терең ш ү ң ң ы р —
fossa cardiaca s in istra
бар. Одан басқа аорта д огасы н а (
arcus aortae)
сойкес к ел етін ж ү л ге ,
өкпе үш ы н д а сол бүғана асты л ы ң а р тер и я (a.
subclavia sin istra )
ж үлгесі к о р і н е д і .^ ң ж а қ өкпе ң ақ п а сы н ы ң б и ік т ігі 4 ,3 — 9 см,
сол ж аң тағы сы 7,5 см-ден асп айды . Қ аң п ан ы ң
ені е к і ж а ғы н д а да
бірдей. О ларды ң ені ж о ғар ғы бөлігінде 1,5 см-ден 3 ,5 см-ге д ейін ,
ал төменгі бөлігінде 0 ,5 см-ден 1,5 см-ге дейін. Ө кпе қ аң п а сы н ы ң
п іш ін і де әр тү р л і. Дене қ ү р ы л ы сы б рахим орф ты адам дарда, көбі-
несе, қ а ң п а алм үрт немесе элли пс тәр ізд і, ал долихом орф ты ад ам
дарда саң ы лау немесе ү тір тәр ізд і болады . Сол с и я қ т ы өкпе түбі-рі-
н ің элем енттерінің орналасуы мен саны ң аң п а ай м ағы н д а т ү р ақ ты
емес. Бронх бағанасы ж а л ғ ы з болуы көп (ш ам ам ен ж ар ты сы н д а)
адам дарда кездеседі. Ө кпе ар тер и я сы н ы ң та р м а қ т ар саны 1-ден
4-ке дейін, венасы 1-ден 5-ке дейін озгеріп түрад ы (С. И . Е лизаров-
ский).
Түбір ң ү р ам ы н ы ң өкпе ң аң п асы ай м ағы н д ағы
си н топ и ясы мы-
надай, яғн и ең көп кездесетін о р н аласулар төм ендегідей: оң ж ағы н -
да — артери я там ы р л ар ы — (бір немесе е к е у ) алд ы н д а, он ы ң ар ты н д а
бронх ж атад ы . В еналар а р тер и я т а р м а қ т ар ы н ы ң ал д ы ң ғы ж ағы н
ж ау ы п , қ а қ п а н ы ң төм енгі б ү р ы ш ы н д а ж а т ад ы . Сол ж а ғы н д а өк-
пе ар тер и ясы н ы ң тар м аң тар ы (1 — 3) ж о ғар ы д а, одан төм ен ірек
ж әне
бірш ам а арты н д а бронх, төменде ж ән е б ір ш ам а алд ы н д а ве
н ал ар ы ж атад ы . Қ а қ п а н ы ң тереңінде әр 4 б ө л ік к е ар н ал ған бронх-