бір
мезгілде
жиырылғанда
төменгі жақсүйек алға қарай
шығады.
Кері
козғалысты
арттан алға карай горизон-
талды жүретін m. Temporalis-
тің ең
артқы
талшықтары
жасайды. Егер m. pterygoideus
lateralis тек бір жағында ғана
жиырылса, онда төменгі жак-
сүйек
бүйірге,
жиырылған
бүлшықеттің
карама-қарсы
жағына карай ығысады. М.
temporalis түсінікті сөз сөй-
леуге
де
көмектеседі,
сөз
сөйлеген
кезде төменгі жак-
сүйекті белгілі бір қалыпта
үстайды.
Б е т т і ң
б ұ л ш ы қ е т т е р і .
Бастың, бүрын бас пен мойын
аймағы ішіндегі мүшелерге
қатысы
болған
висцералды
бұлшықеттердің ішінара бір-
тіндеп мойынның тері бұл-
шықеттеріне, ал
одан жеке-
леген жіңішке будаларға диф-
ференциациялануы нәтижесінде беттің мимикалық бұлшықеттеріне
айналады. Теріні қозғалтатын мимикалық бүлшықеттердің онымен аса
тығыз байланысы осымен түсіндіріледі. Бүл бұлшықеттердің кұрылысы
мен қызметіндегі басқа ерекшеліктерді де осыдан түсінуге болады.
Мәселен, мимикалық бұлшықеттер қаңқа бүлшықеттері сияқты сүйекке
екі жерден бекімейді, ол міндетті түрде бір
немесе екі шетімен теріге
немесе шырышты қабыққа бітісіп кетеді. Сондықтан оларда шандыр
болмайды да, жиырылып, теріні қимылдатады. Олар босаңсығанда тері
өзінің серпімділігінен бүрынғы қалпына қайта келеді, сондықтан бұл
жерде қаңқа бұлшықеттеріне қарағанда
антагонистердің рөлі едәуір
төмен дәрежеде болады.
Мимикалық бұлшықеттер жіңішке және ұсақ бұлшықет будалары
болып табылады. Олар ауыз, мұрын, көз бен құлақ қуыстары сияқты
табиғи тесіктердің айналасына топталып,
олардың жабылып немесе
кеңеюіне қатысады.
Қысқыштар, сфинктрлер әдетте тесіктердің айналасында сақина
түрінде, ал кеңейткіштер (дилататорлар) - радиарлы орналасады.
Тесіктердің пішінін өзгерте және түрлі қатпарлар түзе теріні
қимылдатып, мимикалық бұлшықеттер адам бетіне оның қайсыбір
I і
'
4
141 - с у р е т. Қанаттәрізді
бүлшықеттер; сол жағынан қарағандағы
көрінісі (төменгі жақсүйектің тәждік
өсіндісі кесіліп алынған).
1
m. temporalis (кесілген); 2 - ш.
pterygoideus lateralis; 3 m. pterydoideus
medialis; 4
m. buccinator; 5
ductus
parotoideus (кесілген).
279