135
дамиды, миозиннің АТФ-азалық белсенділігі кӛтеріледі,
коронарлық қан тамырларының сыйымдылығы кӛбейеді, жҥйелік
қан айналым жақсарады.
Сонымен, стресс дамуына әкелетін жағымсыз ықпалдар
ҧдайы ӛзгеріп тҧратын қоршаған ортаның жағдайларына
организмнің бейімделу мҥмкіншіліктерін арттырады. Бҧл
кезде организмнің тӛзімділігі әсер етуші ықпалға ғана
емес, кӛптеген басқа жағымсыз әсерлерге де жоғарылайды.
Былайша айтқанда бір жағымсыз ықпалдан кейін екінші
қолайсыз ықпалдың зиянды әсері әлсірейді. Мәселен,
тәжірибелік
жануарлардың
терісіне
формалин
енгізсе
(стрессор) қатты қабыну дамиды. Ал, формалин енгізер
алдында аз ғана мӛлшерде қан алса (екінші стрессор), онда
формалин
жібергеннен
кейінгі
қабынудың
қарқыны
тӛмендейді.
Сондай-ақ
жануарлардың
кӛктамырына
протеолиздік
фермент
(трипсин)
жібергенде
(бірінші
стрессор) миокард некрозы пайда болады. Ал, фермент
жіберер алдында жануарлардың бҧлшық еттерін электр
ағымымен жарақаттаса (екінші стрессор), онда фермент
жібергеннен кейінгі миокард некрозының мӛлшері азаяды.
Осыған байланысты инемен емдеу, қан алу, терінің кейбір
нҥктелерлерін кҥйдіріп емдеу т. с. с. медицинаның
бейдәстҥрлі емдеу тәсілдері кӛрсетілген заңдылықтармен
тҥсіндіріледі
Организмнің
физикалық
жҥктемелерге
жаттығуы
нәтижесінде, бҧлшық еттердің кҥш-қуаты артуымен қатар,
жҥрек етін бҥліндіретін, артериалық қан қысымын кӛтеретін
т. б. ықпалдарга оның тӛзімділігі артады. Ф. 3.
Меерсонның дәлелдеуі бойынша: организмнің қайталанған,
жеңіл ауыртпалық жағдайларға жаттығуы нәтижесінде стресті
шектейтін
жҥйенің
қуаты
артуынан,
оның
ишемияга,
радиацияга, улы химиялық заттарға тӛзімділігі кӛтеріледі.
Суық
суға
шынығулардың
нәтижесінде
организмде,
термореттеу жолдарының қуаты кӛтерілуімен қатар, әртҥрлі
жҧқпаларға организмнің тӛзімділігі артады. Сондықтан суық
тиюден дамитын дерттер (баспа, жоғары тыныс жолдарының
аурулары, пневмония т. с. с.) алдын-ала ескертіледі.
Достарыңызбен бөлісу: