570
сыйымдылығы – деп 100 мл қанның оттегіні ең кӛп
байланыстыру мҥмкіншілігін айтады. Қанда оттегі еріген
кҥйінде ӛте аз, мӛлшермен 0,3 мл-дей ғана, болады. Оттегі
негізінен гемоглобинмен байланысып тасымалданады. 1 грамм
гемоглобин 1,34 мл оттегіні байланыстырады. Сонда 1 литр
қанда 145-160 грамм гемоглобин болғанда 100 мл қанда 19,4-
21,4 мл оттегі байланыстырылады. Осы алынған оттегінің
мӛлшеріне 100 мл қанда еріген 0,3 мл оттегіні қосқанда
қанның оттегіге сыйымдылығы 19,7-21,7 мл болады. Ол 100 мл
қанда есептелетін болғандықтан кӛлемдік пайыз (кӛл.%)
ӛлшемімен белгіленеді. Қанның оттегіге сыйымдылығы онда
гемоглобин мӛлшері азайып кетуінен немесе гемоглобиннің
оттегіні байланыстыру қабілеті тӛмендеп кетуінен азаяды.
Сондықтан бҧл гипоксияны анемиялық және гемоглобиннің
әсерсізденуінен болатын гипоксия деп екіге ажыратады.
Анемия кездерінде гипоксия эритроциттер мен гемоглобиннің
азаюынан болады. Гемоглобиннің әсерсізденуі оның кӛміртегі
тотығымен немесе азот тотығымен т.б. тотықтырғыш газдармен
қатты байланысып қалуынан болады. Гемоглобиннің кӛміртегі
тотығымен байланысын карбоксигемоглобин, азот тотығымен
байланысын метгемоглобин дейді. Гемоглобиннің кӛміртегі
тотығына (СО) байланысу қабілеті, оттегіге қарағанда, 300
есе жоғары болады. Метгемоглобин қҧрылғанда гемоглобиннің
молекуласындағы темір ҥш валентті болады да, ол оттегіні
байланыстыра алмайды. Карбокси- және метгемоглобиндердің
оттегіні тасымалдау қабілеті қатты тӛмендейді.
Достарыңызбен бөлісу: