Доклады казахской академии образования Ежеквартальный журнал издается с 2008 года

134 
теориясы мен практикасын зерттеу үшін философиялық негіз болып 
саналатын қызметтерін анықтады. 
Сабақтан тыс өткізілетін қосымша білім беру жүйесінің басты 
құндылығының бірі – оның баланың мүддесін, әлеуетті мүмкіндіктері 
мен қабілетін ескере, өзін тұлға ретінде қалыптастыруға көп мүмкіндік 
беретіндігі. Себебі, мектеп жасы – бұл тек сабақ, баға, емтихан емес. 
Сонымен қатар, тұлғаның қалыптасу, шығармашылық даму, ізденіс, 
өзін-өзі бекіту уақыты. Мұнда балалар туризмі маңызды роль атқарады. 
Облыста балалар туризмінің дамуын талдау оқушылардың туристтік-
өлкетану қызметі тиімді әлеуметтік-педагогикалық тәрбие, және 
адамгершілік-дене сауығу құралы екенін көрсетті. Туған өлкені тану 
арқылы азаматтық, өз Отанын сүю және өзге құнды жеке қасиеттер 
қалыптасады [1]. 
Уақыт өте адам өзге де тану тәсілдерін қарқынды игерді және ХХ 
ғасырдың аяғында виртуалдық ақпарат алу, айналада: жерде, жер 
астында, суда, су астында, ауада және тіпті ғарышта болып жатқан 
көптеген жағдайлар туралы шынайы әсерлер құру мүмкіндігіне ие 
болды. Туристік әсер әртүрлі жерлерге бару нәтижесінде, табиғи 
факторлардың әсеріне, аймақтың имиджіне, инфрақұрылымның даму 
деңгейіне, инфрақұрылым элементтерінің орналасу және пайдалану 
ыңғайлылығына, жергілікті дәстүр, болмыстарға және т.б. байланысты 
қалыптасты. Басқаша айтқанда, ол турист «баратын» аймақтық ортаның 
және оған қызмет ететін сала қызметкерлерінің әсерінен құрылады. Өз 
кезегінде туристік әсер адами факторға және аймақтық ортаға әсер етіп, 
оны өзгертеді. Осы туризм жүйесіне біріккен барлық әртекті элементтер 
оның тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін қайта өңдірілуі тиіс [2]. 
Дәл осы жағдай туристік қызметтің басты қайшылықтарын 
көрсетеді: адам тіршілікті виртуалдық танудан неғұрлым көп мүмкіндік 
алса, бір тартымды туристік нысандарға баруды қалаушылар неғұрлым 
көп болса, туристік-рекреациялық қорлар соғұрлым көп қауіпке 
шалдығады және жұтаңданады, туристер баратын жерлердің 
рекреациялық сыйымдылығы мен экологиялық тепе-теңдік балансының 
бұзылу ықтималдығы соғұрлым артады. Осы тепе-теңдікті сақтау үшін 
туристік өлкетану ұйымының қызметкерлері табиғатты қорғау 
мәселелеріне келесідей 2 аспектісіне көңіл бөлген: өсімдіктердің 
кептірілген түрі, гербарий – бұл берілген ауданда нақты өсімдіктің 
кептірілген коллекциялық жиынтықтық құжаты болып табылады. 
Екіншісі жануарлар әлемін қорғау және оны зерттеу маңыздылығы 
бағытында жүргізілетін жұмыстар. Сонымен қатар өлкетану 
жұмысында атқарылатын бірнеше бақылаулар жүргізілетін орындар 

135 
бар. Солардың бірі ботаникалық бақ бақылау орындарын айтсақ 
болады. Туризмді дамыту бағытында осы салаларды пайдалану тиімді. 
Оны соңғы кездегі көшелерде ілініп тұрған жарнамалардан да 
байқаймыз. Мәселен, балаңыз ботаникалық бақта болды ма? 
Қазіргі күнде Қазақстандағы әрбір облыс орталықтарында 
өлкетану музейлер қызмет жасауда. Бұлардың әрбірі өлкенің 
тарихымен, табиғатымен, мәдениетімен экспозициялар арқылы келген 
қонақтарды таныстырады. Одан басқа мұражай қызметкерлері 
жинақтау 
жұмысын 
басқарады 
– 
ауылдарға 
экспедициялар 
ұйымдастырып, тарихи, этнографиялық заттар мен құжаттарды өлке 
тұрғындарынан жинайды [3]. 
Туризм, егер қайта қалыпқа келмейтін қорларсыз даму мүмкін 
болмаса, әлеуметтік-экономикалық

жүктеу/скачать 2,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: