Кәрілік кезең және қартаю
60-70 жас аралықтарын қамтиды.
Әрбір жас кезеңінде адамда белгілі іс-әрекет жетекші рөл атақарады. Іс-әрекеттің
әр түрлері дамуға әр түрлі әсер етеді. Әр кезеңде болатын, тұлғаның және психикалық
функциялардың дамуындағы өзгерістер
жетекші іс-әрекетермен
қамтылған.
А.Н.Леонтьев жетекші іс-әрекеттің үш белгісін көрсетті. Біріншіден, жетекші іс-
әрекет аясында іс-әрекеттің жаңа түрлері пайда болады және ажыратылады. Мысалы: бала
ойнай отырып үйренеді: рөлдік ойында мектепке дейінгі балада оқудың элементтері
қалыптасады. Екіншіден, жетекші іс-әрекетте арнайы психикалық функциялар
қалыптасады. Мысалы, ойында шығармашылық қиял пайда болады. Үшіншіден, осы
уақытта бақыланатын тұлғаның өзгерісі тәуелді.
Әр даму кезеңдерін өткен сайын, бір жастан екінші жасқа көшу барысында адам
үлкен дағдарыстарға ұшырайды. Дағдарыс – қалыпты емес, «ауытқушылық» құбылысы,
дұрыс емес тәрбиенің нәтижесі.
Дағдарыстық
және
стабильді
кезеңдер
кезектеседі.
Сондықтан
да
Л.С.Выготскийдің жас ерекшелік кезеңі келесі сипатқа ие: жаңа туылу дағдарысы-
нәрестелік жас (2 ай-1 жас)- 1 жас дағдарысы- ерте балалық шақ (1-3жас)- 3 жас
дағдарысы- мектепке дейінгі жас (3-7 жас)- 7 жас дағдарысы- мектеп жасы (7-13 жас) – 13
жас дағдарысы- пубертатты жас (13-17 жас)- 17 жас дағдарысы.
Бақылауға арналған сұрақтар:
1.
Даму дегеніміз не?
2. Дамудың неше кезеңі бар және қандай?
3. Л.С.Выгодский бала дамуын неше кезеңге бөліп қарастырды және қандай?
4. Эмбрион дегеніміз не?
Достарыңызбен бөлісу: