I el к. Кдбылова, Ш. А. Доспалинова
^аржы аппараты пайдалы epi мазмунды болуы упин
жүктеу/скачать 9,16 Mb. Pdf көрінісі
|
БУХГАЛТЕР Н.Қ.Қабылова
| 1^аржы аппараты пайдалы epi мазмунды болуы упин
аппарат 6ip ecenTi кезецнен eKiHuiiciHe салыстырмалы турде, ал оны пайдаланушылар есеп саясатынан жене оган енг1з1летш барльщ озгерштерден хабардар болуы керек. 12. Кезектшш кагидасы. Кесш оры н тацдап алган есеп саясатын 6ip ecenTi кезецнен eKiHuiiciHe дейект1 турде цолданады. Пайда ланушылар субъектшщ царжылыц жагдайыныц езгеру урдштерш айцындау ушш царжылыц оныц есеп 6epyiH ер турл1 есеп кезендер1мен салыстыруга мумкшдштер1 болуы керек. 1.7. Б ух галтер лж ацпараттарды пайдалануш ы лар К арж ы льщ есеп беруд1 пайдаланушылардыц ката- рына нацты жене цаб1летт1 инвесторлар, несие беру- шшер, жабдыцтаушылар, сатып алушылар, жумысшы- цызметкерлер, сонымен катар министрлштер, ведомство- лар мен цогам жатады. Олар карж ы лы к есептииктщ керсетк1штер1н ездер1н1ц ацпараттармен камтылуын камтамасыз ету максатында пайдаланады. Ондай цажет- тшштер мынадай жагдайларда туындайды: 1. Инвесторларда усынылатын инвестицияларыныц теуекелдиигше байланысты оларга акциялар сатып алу керек пе, ездершде устау керек пе, елде сату керек пе деген сурактарды шешуде кажет бол ад ы. Акционер лер де, 25 сонымен катар субъектшщ дивидендтерд1 телеуге кабЬ леттершщ жетуш багалау максатында кызыгуш ыльщ тудырады; 2. Несие беруыилерде, олардыц берген несиелер1 мен оларга косымша теленуге т т с пайыздарды субъектшщ уакытында телей алу жагдайын аньщтауда акпараттар бьлу кезшде; 3. Жабдьщтаушылар мен баска да сауда кредиторла- рында, оларга тиесип акша сомаларыньщ уакытында те- лену м у м к ш д тн аньщтау акпараттарын бшу кезшде; 4. Сатып алушыларда, субъект кызметшщ уздшшз- fliri туралы, ecipece, олардын, узак мерз1мд1 кел1с1мдер1 немесе баска 6ip субъектше теуелдипктер1 туралы акпа- раттар бшу кезшде; 5. Жумысшыщызметкерлерде, субъект кызметш щ турактылыгы жене рентабельдииг1 туралы акпараттар бш уге кы зы гуш ы лы к туган кезде. Сонымен катар субъект1шц оларды телемакымен, зейнетакымен камта- масыз ету жене ж алга алу бойынша келешектег1 жу- мыстыц мумкшдЫ туралы акпараттар да кызьщтырады; 6. Уюметте, субъектшщ кызмет1 мен ттсш ш е ресурс- тарды тарату туралы кызыгушылыктары болган кезде. Оган сонымен 6ipre субъектшер кызметтерш реттеу yrniH, салык салу саясатын жене улттык табысты жене баска да статистикалык деректерд1 аньщтау yuiiH непз ретшде де акпараттар керек; 7. Цогам да, е й т к е т субъектшер тургыльщты хальщ- ты жумыспен камтуды ж ене жергшшт1 жабдьщтау- шыларды колдауды коса алганда ер турл1 едш-тесшдер- мен жергшшт1 экономикага айтарлыктай у лес коса алады. Наржыльщ есеп беру субъектшердщ турмыс жаг дайын жаксартуда соцгы жетштштер мен даму багыттары туралы акпараттармен камтамасыз етуде кемек керсете алады. 8. Субъект басшысы каржыльщ есеп беруге жене оны тапсы рудагы дайындьщ ца ж ене усы нуга жауапкер- п и л ш аткарады . С убъ ек т басшысы е з ш щ к аж еттЬ лш терш канагаттандыру максатында косымша акпарат- 26 тардьщ нысаны мен мазмунын аньщтауга толыгымен кукыгы бар. А л ай да, осындай цосымша акпараттардьщ нысандарын та л ц ы л а у бер1лген туж ы р ы м д ам альщ нег1здердщ шегшен шыгып кетед1. 1.8. Б ух га лтер лш есептщ басца гы лы м дарм ен езара б ай лан ы сы Бухгалтерлш есеп - бул экономикальщ гылым. Онын, терминологиясы тарихи турде цалыптасты. Алгаыщы рет б у х га л т е р л ш есеп туралы гы лы м ретш де Бенедетто Контрульи (1458) мен Л уки Пачолидщ (1494) ецбекте- ршде сез болады. Олар бухгалтерлш есептщ эмбебап эдю- темелш гы лы м ретшде карастырылуына алгаш рет непз к а л а д ы . Бухгалтерлш есеп гылым ретшде 1ргел1 жэне цолдан- балы гылымдарга суйене отырып езш щ санаттарын цу- райды. Экономикальщ гылымдар когамда ^алыптаскан ендЬ picTin цатынастарды зерттейт1н ездершщ Heriei ретшде экономикальщ теорияны алады. Экономикальщ теория енд1р1с KyuiTepi, ресурстары, бага, тауар, акша, табыстар жене т.б. санаттарды куруга мумкшдш бередк Осы санаттардыц жштелу1 бухгалтерлш есеппен жу- зеге асырылады. Б ухгалтерлш есепте керсетк1штерд1 жалпылау жене топтастыру ушш статистика мен эконо микальщ статистика теорияларында о^ытылатын статис- тикальщ едютер пайдаланылады. Дестурл1 бухгалтерия ереже бойынша орын алган фактьлерд1 зерттейдь Есеп жоспар к;уру уиин жэне онын; орындалу барысына ба^ы- лау жасау yuiiH а^паратпен цамтамасыз етьледь Демек, жоспарлау да бухгалтерлш есеппен ете тыгыз байла- нысты. Царжы - экономикальщ пен. Ол "бюджет", "царжы- ланды ру", "курдел1 салымдар", "сальщ тар" жэне т.б. тусшштердщ табигаты мен менш ашады. Бул санаттар бухгалтерлш есеп объектьлерш оцуда ез жүктеу/скачать 9,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|