Жалпы орта бiлiм беретiн мектептердi¤



Pdf көрінісі
бет45/111
Дата20.11.2022
өлшемі0,7 Mb.
#159007
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   111
Байланысты:
Қазақ тілі 7сынып

2. Ауыспалы осы ша³
Ауыспалы осы ша³ ³имыл, iс-±рекеттiґ даІдылы 
³алыпта болып т¾руын бiлдiредi. Ауыспалы осы ша³ 
-а, -е, -й т¾лІалы кµсемшенiґ жiктелуi ар³ылы жасала-
ды. Мысалы: 
Мен кел+ е+мiн. Сен ойна+й+сыґ. Ол 
бар+а+ды.
Ауыспалы осы ша³ т¾лІасы (яІни кµсемше тїрiнiґ 
жiктелген тїрi) сµйлемде екi тїрлi м±нде ³олданылады: 
бiрде даІдылы ³имылды бiлдiрiп, осы ша³ маІынасын 
берсе, ендi бiрде алда болатын ³имылды бiлдiрiп, ке-
лер ша³ маІынасын бередi. Сонды³тан да осы ша³тыґ 
б¾л т¾лІасы ауыспалы деп аталады.


69
Ау ы с па лы осы ша³тыґ жiкте лу їлгiсi
Жа³
Же ке ше
Кµпше

II
III
ай та мын, ке лемiн, 
сµйлеймiн. 
ай та сыґ, ке лесiґ, сµйлейсiґ.
ай та сыз, ке лесiз, сµйлейсiз. 
 
ай та ды, ке ледi, сµйлейдi.
ай та мыз, ке лемiз, 
сµйлеймiз. 
ай та сыґдар, ке лесiґдер, 
сµйлейсiґдер. 
ай та сыз дар, ке лесiздер, 
сµйлейсiздер. 
ай та ды, ке ледi, сµйлейдi.
85-жатты²у.
 Кµшiрiп, ауыспалы осы ша³ты бiлдiрiп т¾рІан 
етiстiктердiґ астын сызыґдар.
1. Шешеме ³осылып, мен де егiле жылап отырмын. 
2. Јайта ±ґгiмесiн саба³тап, кейде кїрсiнiп те алады. 
3. Сонда Іана таґ ³ылаґдап, торІай ±уендерi емiс-емiс 
³¾ла³³а ж±йлi тие бастады. 4. Айнала жым-жырт, о³та-
текте ауыл тµбет иттерiнiґ їрген даусы Іана естiледi. 
5. – Е шыра³тарым, менi не кµрмедi дейсiґдер. 7. Їнемi 
самар³ау жїрiп, нем³¾райды ³арайды. 8. Б¾рынІы шын 
демеу т¾тар, сїйсiнген бейлiн де аґІармаІандаймын. 
9. – Мiне, ³ал³ам. Он бес, жиырма жылдай сїттей ¾йып 
жїрдiк те, соґІы жылдары арамыз суи бастады. 10. Аса 
бiр сабырлылы³пен Іана ³имылдап, маґІаздана, наздана 
жїредi. (
Ј. Сейдан.
)


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   111




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет